Ο κόμης Ιωάννης Καποδίστριας σαν σήμερα, 27 Σεπτεμβρίου 1831 δολοφονείται στο Ναύπλιο από τον Κωνσταντίνο και Γεώργιο Μαυρομιχάλη, αδελφό και γιο του Πετρόμπεη. Ήταν Έλληνας διπλωμάτης και πολιτικός.
«Αποτελεί μια εκ των σπουδαιότερων προσωπικοτήτων και εμβληματικών μορφών της σύγχρονης Ευρωπαϊκής και Ελληνικής ιστορίας, τη ζωντανή και λαμπρή ιστορία της πόλης μας», αναφέρει, μεταξύ άλλων, στο μήνυμά του ο Δήμαρχος Ναυπλιέων, Δημήτρης Κωστούρος.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας διετέλεσε υπουργός εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και αργότερα πρώτος κυβερνήτης του νέου ελληνικού κράτους τη μεταβατική περίοδο κατά την οποία η χώρα τελούσε υπό την προστασία των Μεγάλων Δυνάμεων.
Το χρονικό της δολοφονίας
Κατά το 1830, είχε ξεσπάσει ανταρσία στη Μάνη υπό την ηγεσία του Τζανή Μαυρομιχάλη, αδελφού του Πετρόμπεη. Ο τελευταίος ετέθη σε περιορισμό στο Ναύπλιο, ζήτησε να πάει στη Μάνη για να την ησυχάσει, το αίτημά του δεν έγινε δεκτό, αποπειράθηκε να διαφύγει με αγγλικό πλοίο, συνελήφθη και φυλακίστηκε.
Βαρέως φέροντες τη μεταχείριση αυτή του αρχηγού της οικογενείας τους, και μέσα στο τεταμένο και από τα γεγονότα του Πόρου κλίμα, οι Κωνσταντίνος και Γεώργιος Μαυρομιχάλης, αδελφός και γιος του Πετρόμπεη αντίστοιχα, εφάρμοσαν το μανιάτικο έθιμο της βεντέτας.
Το πρωί της 27ης Σεπτεμβρίου 1831 με το Ιουλιανό ημερολόγιο (δηλαδή στις 9 Οκτωβρίου 1831), έξω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνος, πυροβόλησαν και μαχαίρωσαν θανάσιμα τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, καθώς πήγαινε να παρακολουθήσει την κυριακάτικη θεία λειτουργία. Τον Καποδίστρια συνόδευε ο Κρητικός μονόχειρας σωματοφύλακας του Γεώργιος Κοζώνης, ο οποίος πυροβόλησε τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη. Τον τελευταίο τον αποτελείωσε ο όχλος, το δε πτώμα του πετάχτηκε στο λιμάνι.
Ο ετοιμοθάνατος κυβερνήτης μεταφέρθηκε από τον κόσμο σε παρακείμενο φαρμακείο, όπου εξέπνευσε. Προηγουμένως όμως, εξετάσθηκε επί τόπου από το γιατρό και προσωπικό φίλο του θανόντα Σπύρο Καρβελά, που συνέταξε τη σχετική έκθεση η οποία περιέχεται σε ιστορικό ντοκουμέντο. Σύμφωνα με αυτήν, ο θάνατος του Κυβερνήτη προήλθε από τραύματα στην ινιακή χώρα και στη δεξιά κοιλιακή χώρα.
Ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης κατέφυγε στη γαλλική πρεσβεία, από όπου και παραδόθηκε στις αρχές για να δικαστεί, ύστερα από την επιμονή του πλήθους που είχε συγκεντρωθεί και απειλούσε να κάψει την πρεσβεία. Τελικώς καταδικάστηκε σε θάνατο και τουφεκίστηκε λίγες μέρες αργότερα. Ο τραγικός θάνατος του Καποδίστρια βύθισε σε θλίψη τον γεωργικό πληθυσμό, ενώ αντίθετα στην Ύδρα δέχτηκαν την είδηση με πανηγυρισμούς
Η πορεία και το έργο του Καποδίστρια
Καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια με πολιτική παράδοση, γι’ αυτό και αναμείχθηκε με την πολιτική ήδη από το 1803, οπότε και διορίστηκε γραμματέας της επικράτειας της Ιονίου Πολιτείας. Με την κατάληψη των Επτανήσων από τους Γάλλους αποσύρθηκε και εντάχθηκε στη ρωσική διπλωματική υπηρεσία. Εκεί ανέλαβε σημαντικές θέσεις, καταφέρνοντας να αναδειχθεί σε υπουργό εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας από το 1815 έως το 1822, οπότε και υποχρεώθηκε σε παραίτηση λόγω της Επανάστασης του 1821.
Στις 14 Απριλίου 1827 η Γ’ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας τον εξέλεξε με επταετή θητεία πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδας, θέση από την οποία ήρθε σε τριβή με τους τοπικούς αξιωματούχους με αποτέλεσμα τη δολοφονία του, στο Ναύπλιο, από τον Κωνσταντίνο και Γεώργιο Μαυρομιχάλη, που ήταν συγγενείς του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, σε αντίποινα της φυλάκισης του τελευταίου.
Η σορός του κυβερνήτη μεταφέρθηκε τον Απρίλιο του 1832 στην Κέρκυρα από τον αδελφό του Αυγουστίνο και ενταφιάστηκε στην Ι. Μ. Πλατυτέρας δίπλα από τον τάφο του πατέρα του, Αντωνίου Μαρία Καποδίστρια.
Ως κυβερνήτης ανακήρυξε την ίδρυση της Ελληνικής Πολιτείας και προώθησε σημαντικές μεταρρυθμίσεις για την αναδιοργάνωση της κρατικής μηχανής, καθώς και για τη θέσπιση του νομικού πλαισίου της νέας πολιτείας. Επίσης, αναδιοργάνωσε τις ένοπλες δυνάμεις σε τακτικά σώματα υπό ενιαία διοίκηση. Προσπάθησε και πέτυχε παράλληλα την επέκταση των συνόρων του νέου κράτους και την κατοχύρωση της ελληνικής ανεξαρτησίας.
Το μήνυμα Κωστούρου για τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια
Ο Δήμαρχος Ναυπλιέων υπογράμμισε για τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια:
«Σαν σήμερα συμπληρώνονται 191 χρόνια από τη δολοφονία στο Ναύπλιο του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια.
Εξαίρετος διπλωμάτης, ευγενής, αποφασιστικός, διορατικός και φιλόπατρης, ήταν κάποια από τα χαρακτηριστικά που τον συνόδευσαν στην πολιτική του σταδιοδρομία.
Για εμάς που ζούμε εδώ στο Ναύπλιο την πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους ο Ιωάννης Καποδίστριας αποτελεί μια εκ των σπουδαιότερων προσωπικοτήτων και εμβληματικών μορφών της σύγχρονης Ευρωπαϊκής και Ελληνικής ιστορίας, τη ζωντανή και λαμπρή ιστορία της πόλης μας.
Η παρακαταθήκη που άφησε στις επόμενες γενιές τεράστια γιατί ήταν αυτός που έθεσε τις βάσεις για μια Ελλάδα αντάξια του παρελθόντος της και της μελλοντικής προοπτικής της.
Για το σκοπό αυτό αφιερώθηκε πνευματικά, ψυχικά και σωματικά στη δημιουργία εκ του μηδενός, ενός σύγχρονου Ελληνικού Κράτους.
Υπό αυτές τις συνθήκες σήμερα τιμούμε τη μνήμη του Ιωάννη Καποδίστρια μέσα σε μία πολλαπλώς κρίσιμη συγκυρία όχι για να μνημονεύσουμε μόνο το παρελθόν και την Ιστορία αλλά για να προσπαθήσουμε να αντιληφθούμε ότι μόνο με ενότητα, ομοψυχία και συνεργασία μπορούμε να τα καταφέρουμε και να κοιτάξουμε το μέλλον με μεγαλύτερη αισιοδοξία και αποφασιστικότητα».
