Με τη Λίνα Μενδώνη έχουμε ασχοληθεί εκτενώς στον «Πολίτη Αργολίδας», ασκώντας και αυστηρή κριτική στην Υπουργό Πολιτισμού, για έργα και καταστάσεις που έχουν συμβεί ή που δεν έχουν υλοποιηθεί στον νομό μας, μια περιοχή με πλούσια ιστορία και μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά. Ο Γεώργιος Διδασκάλου, που είναι στη θέση του γγ του Υπουργείου Πολιτισμού, γεννήθηκε, άλλωστε, στο Ναύπλιο…

Έτσι, δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στο… περίφημο κτήριο της Αρχαίας Αγοράς του Άργους που έγινε γνωστό πανελληνίως πριν από έξι μήνες, τον περασμένο Μάρτιο, καθώς οι εικόνες που αντίκρισε η Λίνα Μενδώνη και όσα είπε στην έφορο Αρχαιοτήτων Αργολίδας, Άλκηστις Παπαδημητρίου, αποτέλεσε τη… βάση για να δημιουργηθεί μια μεγάλη λεκτική αντιπαράθεση ανάμεσα στις δυο γυναίκες…

Βλέπετε, όπως διαβάσαμε στο «argolika.gr», αυτό το κτήριο κατεδαφίστηκε το πρωί της Δευτέρας 15 Σεπτεμβρίου 2025, με αποτέλεσμα ο σχετικός χώρος στην είσοδο της Αρχαίας Αγοράς του Άργους, απέναντι από το Αρχαίο Θέατρο να… καθαρίσει!

Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Μάρτιο, η Λίνα Μενδώνη που είχε βρεθεί στον χώρο, λόγω επίσκεψής της, είχε μιλήσει με ιδιαίτερα έντονο ύφος μπροστά στις κάμερες, θα λέγαμε και υποτιμητικά, στην αρχαιολόγο και έφορο Αρχαιοτήτων για την κακή κατάσταση του κτηρίου, που ήταν ετοιμόρροπο, με βρωμιές και τα συνθήματα στους τοίχους. Τελικά, όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, με εικόνες από ψηλά, η σκεπή του κτηρίου είχε πέσει…

Όπως ανέφερε το «argolika.gr»: «Το παλιό κτήριο (γνωστό στους Αργείτες ως «καφενείο Καρμόγιαννη») είναι πλέον ανάμνηση και δεν έχει γίνει γνωστό εάν στη θέση του φτιαχτεί ένα σύγχρονο που θα αποτελέσει σημείο έλξης και εξυπηρέτησης των επισκεπτών των αρχαιολογικών χώρων του Άργους».

Και αυτό είναι ένα σημαντικό ερώτημα… Έχει προγραμματιστεί να φτιαχτεί κάτι στον συγκεκριμένο χώρο που θα… κολλάει με τις υπόλοιπες αρχαιότητες; Αυτό το κτήριο γκρεμίστηκε, τελικά, επειδή δεν μπορούσαν οι υπεύθυνοι να του δώσουν κανονικό «χρώμα»; Δεν πιστεύουμε να ακολουθήσαμε την τακτική που αναφέρει ότι δεν… γιατρεύεται το… κόβουμε!

Ο Vassilis Tsaoussidis έγραψε στο προφίλ του στο Facebook:

«Άκουσα στη συνέντευξη της Μενδώνη ότι το επίμαχο κτήριο στο Άργος, εκεί που έγινε ο δημόσιος διάλογος "σε παρακαλώ πάρα πολύ – όχι εγώ σε παρακαλώ πάρα πολύ", τελικά βάφτηκε, καθαρίστηκε, φτιάχτηκε και τώρα θα κατεδαφιστεί.

O λόγος που δεν είχε βαφτεί, ωστόσο, όπως επικαλέστηκε η αρχαιολόγος όταν της ζήτησε τα ρέστα η Μενδώνη, δεν ήταν ότι θα κατεδαφιστεί αλλά ότι "δεν υπάρχουν τα χρήματα". Τώρα αποκαλύπτεται, δια στόματος Μενδώνη, ότι το κτήριο "ούτε μνημείο είναι ούτε τίποτα, ένα ερείπιο ήταν με σκουπίδια ποντίκια και κατσαρίδες, και από κάτω είναι διαπιστωμένα σημαντικά αρχαιολογικά κατάλοιπα".

Τώρα λοιπόν που βρέθηκαν τα χρήματα, παραδίδεται καθαρισμένο και βαμμένο, έτοιμο προς κατεδάφιση. Το κράτος, οι υπηρεσίες του και τα στελέχη του για μια ακόμα φορά απέδειξαν ότι λειτουργούν ανιδιοτελώς, οργανωμένα, συντονισμένα και με αίσθημα εuθύνης για την υπεράσπιση του δημοσίου συμφέροντος. Και, απ' ό,τι φαίνεται από τις δημοσκοπήσεις, οι πολίτες αυτό το πιστώνουν στην κυβέρνηση».

Θα μας επιτρέψετε να αφιερώσουμε το τραγούδι «Κατεδαφίζεται» από τον Βασίλη Καρρά:

Λίνα Μενδώνη στο Ναύπλιο: Το Παλαιό Τελωνείο πρότυπο πολιτιστικής διαχείρισης και τοπικής ανάπτυξης

Την ίδια ώρα, να υπενθυμίσουμε ότι τον περασμένο Ιούλιο, πραγματοποιήθηκε, όπως είχε προγραμματιστεί, στο Ναύπλιο η παράδοση του Παλαιού Τελωνείου, ένα κτήριο-σύμβολο της ιστορικής και αρχιτεκτονικής ταυτότητας της πόλης. Παραδόθηκε επισήμως στο κοινό σε μια λαμπρή τελετή εγκαινίων που έγινε παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη.

Το έργο αποκατάστασης, το οποίο χρηματοδοτήθηκε με περίπου 1.400.000 ευρώ μέσω του ΕΣΠΑ (Τομεακό Πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014–2020 και 2021–2027), ολοκληρώθηκε με πρότυπη τεχνική και πολιτιστική προσέγγιση από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Δυτικής Ελλάδας και Πελοποννήσου.

Διαβάζουμε από τον «Αναγνώστη»:

Η επαναλειτουργία του Τελωνείου σηματοδοτεί μια νέα εποχή για τον πολιτιστικό και τουριστικό χάρτη του Ναυπλίου, ενισχύοντας τη δυναμική της πόλης ως κορυφαίου προορισμού πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Η Λίνα Μενδώνη, τονίζοντας τη σημασία της πολιτιστικής διαχείρισης με αναπτυξιακό πρόσημο, δήλωσε πως «το Τελωνείο μετατρέπεται σε ενεργό οργανισμό πολιτισμού και δημιουργίας, σημείο αναφοράς και εφαλτήριο σύγχρονης ταυτότητας».

Κατά την εκδήλωση, υπογράφηκε Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και του Δήμου Ναυπλιέων, διαμορφώνοντας το πλαίσιο κοινής διαχείρισης του χώρου. Το δυτικό τμήμα του κτηρίου παραχωρείται στον Δήμο για τα επόμενα πέντε χρόνια, με δυνατότητα ανανέωσης, προκειμένου να λειτουργήσει ως κέντρο τουριστικής πληροφόρησης με τη χρήση σύγχρονων ψηφιακών μέσων και διαδραστικών εφαρμογών.

Το Τελωνείο σχεδιάστηκε ώστε να διαθέτει ξεχωριστούς χώρους και εισόδους, διευκολύνοντας παράλληλες δράσεις τόσο του ΥΠΠΟΑ όσο και του Δήμου, εξυπηρετώντας με ευελιξία τις πολιτιστικές και τουριστικές ανάγκες της περιοχής.

«Το Τελωνείο, που ιστορικά συνδεόταν απολύτως με το λιμάνι και τη θάλασσα, ανοίγει και πάλι τις πύλες του με μία σημαντική έκθεση που αναδεικνύει αυτή τη διαχρονική σχέση του», τόνισε η Υπουργός Πολιτισμού. «Το ιστορικό αυτό κτήριο, που χρονολογείται από τις απαρχές του νέου ελληνικού κράτους, μετατρέπεται σε ενεργό οργανισμό πολιτισμού και δημιουργίας, εφαλτήριο σύγχρονης ταυτότητας για το Ναύπλιο», πρόσθεσε.

Έκθεση-αφιέρωμα στη θάλασσα με υπογραφή Εθνικής Πινακοθήκης

Τα εγκαίνια πλαισιώθηκαν από την έκθεση «Θάλασσα, ζείδωρος πνοή», αποτέλεσμα συνεργασίας με την Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, που θα διαρκέσει έως τις 20 Σεπτεμβρίου 2025. Η έκθεση φωτίζει την αδιάρρηκτη σχέση των Ελλήνων με τη θάλασσα, αναδεικνύοντας το Ναύπλιο ως λιμάνι-σύμβολο του ελληνικού πολιτισμού.

Το «παρών» στην εκδήλωση έδωσαν, μεταξύ άλλων, ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Γιάννης Ανδριανός, ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΠΟ Γιώργος Διδασκάλου, ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Γιώργος Κουμεντάκης και η πρόεδρος της Εθνικής Πινακοθήκης Όλγα Μεντζαφού.

Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε: «Η πλήρης αποκατάσταση και επαναλειτουργία του Παλαιού Τελωνείου Ναυπλίου αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να ενταχθεί δυναμικά και δημιουργικά στον σύγχρονο κοινωνικό, πολιτιστικό – και εν προκειμένω- αστικό ιστό. Το ιστορικό αυτό κτήριο, χρονολογούμενο στις αρχές του νέου ελληνικού κράτους και αποδιδόμενο στον σπουδαίο αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη, παρέμεινε για 25 χρόνια ανενεργό.

Από το 2019, μέσα από το συνεκτικό σχέδιό μας για την Πολιτιστική Χάρτα Ανάπτυξης και Ευημερίας κάθε Περιφέρειας, και με τη συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού με τον Δήμο Ναυπλιέων, καταφέραμε να επανεκκινήσουμε το έργο και να το ολοκληρώσουμε με χρηματοδότηση από το Τομεακό Πρόγραμμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Το Τελωνείο, που ιστορικά συνδεόταν απολύτως με το λιμάνι και τη θάλασσα, ανοίγει και πάλι τις πύλες του με μία σημαντική έκθεση που αναδεικνύει αυτή τη διαχρονική σχέση του. Η Εθνική Πινακοθήκη διοργάνωσε για τα σημερινά εγκαίνια μια απολύτως αντιπροσωπευτική έκθεση με έργα σημαντικών Ελλήνων ζωγράφων, που καλύπτει τα 204 χρόνια ζωής του κράτους μας, αφιερωμένη στη θάλασσα.

Η Εθνική Λυρική Σκηνή ανέλαβε να καλύψει με ξεχωριστή παραδοσιακή μουσική εμπνευσμένη και αυτή από τη θάλασσα των Ελλήνων τη σημερινή εκδήλωση. Επιδίωξή μας είναι η δημιουργία ενός ζωντανού πολιτιστικού κυττάρου στην καρδιά της πόλης, ανοικτού και προσβάσιμου σε όλους. Επιπλέον, σήμερα, αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά η πολιτική που εφαρμόζουμε τα τελευταία χρόνια με σταθερότητα και συνέπεια. Οι υπηρεσίες και οι εποπτευόμενοι φορείς του ΥΠΠΟ να συνεργάζονται με δημιουργικό τρόπο, αποδεικνύοντας ότι ο ελληνικός πολιτισμός αποτελεί ενιαίο αδιάσπαστο σύνολο, που αναπτύσσεται αδιάλειπτα από την αρχαιότητα έως σήμερα.

Το Τελωνείο μετατρέπεται σε ενεργό οργανισμό πολιτισμού και δημιουργίας, σημείο αναφοράς της πόλης και εφαλτήριο εξωστρέφειας και σύγχρονης ταυτότητας. Ευχαριστώ όλους όσοι συνέβαλαν στην υλοποίηση του έργου. Ιδιαίτερα τον Γενικό Γραμματέα Γιώργο Διδασκάλου, στο πρόσωπο του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων Γιώργου Παπανδρέου όλο το προσωπικό της υπηρεσίας, την Πρόεδρο και τη Γενική Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Όλγα Μεντζαφού και Συραγώ Τσιάρα και τις επιμελήτριες της έκθεσης, τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Γιώργο Κουμεντάκη, για την υποδειγματική συνεργασία μας. Ελπίζω οι κάτοικοι του Ναυπλίου να αγκαλιάσουν το Τελωνείο τους και οι επισκέπτες να το ανακαλύψουν ως σημείο πολιτιστικής εμπειρίας και μνήμης».

Η εκδήλωση των εγκαινίων πλαισιώθηκε από τα εγκαίνια της έκθεσης «Θάλασσα, ζείδωρος πνοή», σε συνεργασία με την Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου. Η έκθεση, βασισμένη στην παρουσίαση που είχε προηγηθεί στα Ηνωμένα Έθνη στη Νέα Υόρκη, εμπλουτισμένη με νέα έργα και επιμελημένη από τη Λαμπρινή Καρακούρτη – Ορφανοπούλου σε συνεργασία με την Έφη Αγαθονίκου, φωτίζει τη διαχρονική σχέση των Ελλήνων με τη θάλασσα μέσα από τη θαλασσογραφία, αναδεικνύοντας το Ναύπλιο ως λιμάνι-σύμβολο του ελληνικού πολιτισμού.

Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 20 Σεπτεμβρίου 2025 και ο χώρος θα είναι εφεξής ανοικτός στο κοινό, ενισχύοντας την πολιτιστική ταυτότητα του Ναυπλίου και λειτουργώντας ως τόπος εξωστρέφειας και δημιουργικής συνεργασίας.

Στην τελετή των εγκαινίων παραβρέθηκαν ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Γιάννης Ανδριανός, ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού του Υπουργείου Πολιτισμού Γιώργου Διδασκάλου, ο βουλευτής Αργολίδας του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Γαβρήλος, ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Γιώργος Κουμεντάκης, η πρόεδρος του ΔΣ της Εθνικής Πινακοθήκης Όλγα Μεντζαφού, η Γενική Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Συραγώ Τσιάρα, τοπικοί παράγοντες και πλήθος κόσμου.

Διαβάστε ακόμα:

Μενδώνη – Αργολίδα: Όταν… προλαβαίνεις τις εξελίξεις και μιλάς μέσα από ρεπορτάζ (βίντεο, εικόνες)

Ο καβγάς της Μενδώνη στο Άργος αποκάλυψε και άλλα ερωτήματα που θέλουν απαντήσεις (βίντεο, εικόνες)

Χρειάζονται… ανασκαφές για να βρεθούν οι υποσχέσεις έργων κ. Μενδώνη; (εικόνες)

Η Επίδαυρος αποκτάει νέο αρχαιολογικό μουσείο, προκειμένου να στεγάσει τα σημαντικά ευρήματα από το ιερό του Ασκληπιού, ένα μέρος των οποίων εκτίθεται σήμερα στο υπάρχον παλαιό κτήριο, που έχει ξεπεράσει τον έναν αιώνα ύπαρξης, αλλά και έχει ξεπεραστεί βέβαια εντελώς, μουσειακά.

Αυτό είναι ένα πού σημαντικό γεγονός για τον νομό μας και την πολιτιστική κληρονομιά του και πίσω από αυτή τη δημιουργία είναι ο Βασίλης Λαμπρινουδάκης. Πρόκειται για τον αρχαιολόγο που ασχολείται με τη δημιουργία του νέου αρχαιολογικού μουσείου της Επιδαύρου, καθώς θα βασιστεί σε δική του πρόταση.

Οι χρήσεις που προτείνονται για το νέο κτήριο του μουσείου από την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας έχουν λάβει υπ’ όψιν την προκαταρκτική μουσειολογική πρόταση, που έχει συνταχθεί από τον εξέχοντα αρχαιολόγο, καθηγητή Βασίλειο Λαμπρινουδάκη, ο οποίος ανασκάπτει και μελετά το ιερό του Ασκληπιού για περισσότερο από 50 χρόνια.

Στη συνέχεια θα σας παρουσιάσουμε τι προβλέπεται να ετοιμαστεί με βάση τα σχέδια και ποιες θα είναι οι χρήσεις του νέου αρχαιολογικού μουσείου. Θα σας ενημερώσουμε για την ιστορία του μουσείου και τα εκθέματα. Με πληροφορίες του Μ. Θερμού (MonoNews Ανασκαφή). Ακολούθως, μπορείτε να διαβάσετε και τι ανέφερε ο Βασίλειος Λαμπρινουδάκης στην εφημερίδα «Lifo», μαθαίνοντας πολλά πράγματα για τον συγκεκριμένο αρχαιολόγο.

Εκεί θα χτιστεί το νέο μουσείο

Το νέο κτήριο, εμβαδού περί τα 2.500 τμ προβλέπεται να ανεγερθεί στην περιοχή, όπου βρίσκεται το Ξενία και οι άλλες σύγχρονες εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν διάφορες χρήσεις (Θεατρικό Μουσείο, καμαρίνια, γραφεία, αρχεία, βιβλιοθήκη, εργαστήριο συντήρησης, αποθήκες κ.λπ.). Το σημείο βρίσκεται εκτός του μνημειακού συνόλου του Ασκληπιείου, στο οποίο επίσης, δεν υπάρχουν αρχαιολογικά κατάλοιπα ενώ στην ίδια περιοχή, ας σημειωθεί, είναι ήδη υπό ανέγερση το πωλητήριο του ΟΔΑΠ, καθώς και ένα κτήριο πολλαπλών χρήσεων για το Ελληνικό Φεστιβάλ.

Σε γενικές γραμμές δηλαδή, είναι το καταλληλότερο για τη χωροθέτηση του νέου μουσείου, καθώς έτσι ολοκληρώνεται ο σχεδιασμός για την συγκέντρωση όλων των νέων κτηριακών εγκαταστάσεων, που απαιτούνται για την λειτουργία του αρχαιολογικού χώρου.

Πιο συγκεκριμένα, και σύμφωνα με το κτηριολογικό πρόγραμμα που κατατέθηκε στο Συμβούλιο Μουσείων του υπουργείου Πολιτισμού, το μουσείο προβλέπεται να κτισθεί στο τέλος της νέας διαδρομής περιήγησης στον αρχαιολογικό χώρο, που θα ξεκινά από τα Προπύλαια (την αρχαία είσοδο) του ιερού στα βόρεια και θα καταλήγει στο αρχαίο θέατρο, στο νότιο άκρο του ιερού και στην έξοδό του από αυτό. Σε κάθε περίπτωση πάντως, όλη αυτή η περιοχή βρίσκεται εντός της Ζώνης Α’ του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου.

Οι χρήσεις του νέου μουσείου

Σημαντικό είναι το γεγονός εξάλλου, ότι οι χρήσεις που προτείνονται για το νέο κτήριο του μουσείου από την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας έχουν λάβει υπ’ όψιν την προκαταρκτική μουσειολογική πρόταση, που έχει συνταχθεί από τον εξέχοντα αρχαιολόγο, καθηγητή Βασίλειο Λαμπρινουδάκη, ο οποίος ανασκάπτει και μελετά το ιερό του Ασκληπιού για περισσότερο από 50 χρόνια.

Σύμφωνα με αυτήν η μόνιμη έκθεση στο ισόγειο του κτηρίου θα καταλαμβάνει έκταση 1.100 τμ ενώ το μουσείο εκτός από τον χώρο υποδοχής και τα γραφεία του θα διαθέτει επίσης αίθουσα πολλαπλών χρήσεων για διαλέξεις, εκπαιδευτικά προγράμματα στο ημιυπόγειο ενώ φυσικά θα υπάρχουν και όλοι οι απαιτούμενοι βοηθητικοί χώροι και οι απαραίτητες εγκαταστάσεις.

Η όλη πρόταση εξάλλου, για τη δημιουργία ενός νέου κτηρίου, αφορά στον ευρύτερο σχεδιασμό της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας και έρχεται να συμπληρώσει το πρώτο τμήμα του αρχικού σχεδιασμού για την ανάδειξη του Ασκληπιείου σε αρχαιολογικό και περιβαλλοντικό πάρκο, μέσω της υπογραφείσας από το 2019 Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ Υπουργείο Πολιτισμού, Περιφέρειας Πελοποννήσου και Δήμου Επιδαύρου.

Η ιστορία και τα εκθέματα

Εντός του αρχαιολογικού χώρου του ιερού του Ασκληπιού, που αποτελούσε την μητρόπολη όλων των ασκληπιείων του αρχαίου κόσμου βρίσκεται το εν λειτουργία αρχαιολογικό μουσείο, που κτίσθηκε το 1898-1900 από την Αρχαιολογική Εταιρεία. Άρχισε να λειτουργεί το 1909 στεγάζοντας πολλά από τα ευρήματα των ανασκαφών, που είχαν διεξαχθεί από το 1881 ως το 1928 από τον αρχαιολόγο Παναγή Καββαδία. Στον ίδιο οφείλεται και η έκθεση των αρχαίων, που διατηρείται ως σήμερα, χαρακτηριστικό δείγμα της μουσειακής αντίληψης των αρχών του 20ού αιώνα, με την πυκνή και παρατακτική διάταξη των εκθεμάτων, αν και αναγκαστική, λόγω της στενότητας του χώρου.

Τα εκθέματα του Μουσείου χρονολογούνται από την Αρχαϊκή ως την Ρωμαϊκή εποχή και προέρχονται από τα Προπύλαια του ιερού, τον ναό του Ασκληπιού και τον ναό της Άρτεμης και τον Θόλο της Επιδαύρου. Είναι επιγραφές, ιατρικά εργαλεία, σίμες αρχαίων κτηρίων, ακροκέραμα, ανάγλυφα, αγάλματα μεγάλου μεγέθους αλλά και πολλά μικρά αναθήματα, το σημαντικό γνωστό, ημιτελές κορινθιακό κιονόκρανο που βρέθηκε κοντά στη Θόλο, καθώς και μεγάλα τμήματα σημαντικών αρχαίων κτηρίων.

Στο μουσείο εκτίθενται επίσης και εκμαγεία σημαντικών αγαλμάτων όπως της Υγείας 4ου π.Χ. αιώνα, της Αφροδίτης (ρωμαϊκό αντίγραφο), του Ασκληπιού (Ρωμαϊκής εποχής), των αετωμάτων του ναού του Ασκληπιού, των ακρωτηρίων του ναού της Άρτεμης καθώς και αναγλύφων, τα οποία βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα.

Το κτήριο του μουσείου, ένα από τα αρχαιότερα της Ελλάδας είναι κτισμένο μεταξύ του αρχαίου Θεάτρου και του υπόλοιπου ιερού του Ασκληπιού, στη νότια πλευρά μικρού χειμάρρου και αποτελείται από τον προθάλαμο και δύο μακρόστενες αίθουσες. Στην νότια του πλευρά κατασκευάστηκε μεταγενέστερα πρόσθετο υπόστεγο, το οποίο στεγάζει μεγάλο αριθμό επιγραφών.

Βασίλης Λαμπρουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Ο αρχαιολόγος που ασχολείται με τη δημιουργία του νέου αρχαιολογικού μουσείου της Επιδαύρου, καθώς θα βασιστεί σε δική του πρόταση, είναι ο Βασίλης Λαμπρινουδάκης. Από τις ανασκαφές στην Επίδαυρο και τη Νάξο, ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας αφηγείται μια ζωή αφιερωμένη στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και όπως λέει, το πιο πολύτιμο εύρημα δεν ήταν αρχαιολογικό – ήταν η γυναίκα του.

Τα ανέφερε ο ίδιος στην εφημερίδα «Lifo», μιλώντας και για την Επίδαυρο. Διαβάστε όσα αποκάλυψε:

Γεννήθηκα στη Χίο τον Ιούλιο του 1939 και έζησα στο νησί μέχρι τα δεκαοκτώ μου χρόνια, όταν έφυγα για σπουδές στην Αθήνα. Μεγάλωσα στο αστικό περιβάλλον της πόλης, σε μια εποχή γεμάτη αντιθέσεις. Αποφοίτησα από το Γυμνάσιο Aρρένων Χίου, ένα σχολείο με μακρά πνευματική παράδοση από την εποχή που το ίδρυσε ο Όσιος Αθανάσιος ο Πάριος. Το σπίτι μας βρισκόταν μόλις λίγα βήματα από τη βιβλιοθήκη Κοραή – έναν πνευματικό θησαυρό που επισκεπτόμουν συχνά και που διαμόρφωσε την αγάπη μου για τη γνώση και την Ιστορία. Από την παιδική μου ηλικία κουβαλώ ένα πλήθος αναμνήσεων.

Δεν ξεχνώ τις ατέλειωτες ώρες παιχνιδιού στη γειτονιά με τους φίλους μου αλλά ούτε και τις δυσκολίες και τις στερήσεις της περιόδου της γερμανικής κατοχής, που σημάδεψαν τη γενιά μου. Θυμάμαι επίσης με ευχαρίστηση τα μαθήματα γαλλικών στο κολέγιο Saint Joseph, που λειτουργούσε τότε στη Χίο. Ως παιδί, ήμουν ιδιαίτερα σκανταλιάρης και ατίθασος. Από τις ζωντανές εκείνες αναμνήσεις ξεχωρίζω τις φάρσες μας: μαζί με τους συμμαθητές μου βάζαμε φωτιά σε παλιά φιλμ και τα πετούσαμε από το παράθυρο. Οι καλόγριες, βλέποντας πως δεν μας έβαζαν εύκολα σε τάξη, συχνά μας άφηναν τελικά να κάνουμε ό,τι θέλαμε.

• Οι γονείς μου ήταν πρόσφυγες από την περιοχή της Σμύρνης. Και στους δύο χρωστάω τις ηθικές αρχές και αξίες που διέπουν σταθερά τη ζωή μου. Ιδιαίτερα στον πατέρα μου οφείλω την αγάπη για τα γράμματα και τη γνώση της αγγλικής γλώσσας. Ξέρετε, ο πατέρας μου έζησε για χρόνια στην Αμερική και όταν επέστρεψε δίδασκε αγγλικά στη Χίο. Όσον αφορά τη μητέρα μου, θα έλεγα ότι της χρωστώ την ικανότητα να προσεγγίζω με θετικό τρόπο τα όποια προβλήματα της ζωής.

«Η ζωή μου με έχει διδάξει πως η τίμια εργασία, αργά ή γρήγορα, αμείβεται. Και κάτι ακόμη σημαντικό: το έργο που έχεις παραγάγει δεν μπορεί κανείς να σ’ το αφαιρέσει. Είναι τελικά αυτό που μένει, όταν όλα τα άλλα παρέλθουν».

Σπούδασα Κλασική Αρχαιολογία και Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Δίδαξα έως το 2006 (οπότε και αφυπηρέτησα ως ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας), ενώ το επιστημονικό μου έργο επικεντρώνεται στην αρχαία ελληνική τέχνη, την αρχιτεκτονική, την τοπογραφία της αρχαίας Ελλάδας, την επιγραφική, τη θρησκεία και λατρεία των αρχαίων, τη θεωρία της αρχαιολογίας, καθώς και τη διαχείριση και ανάδειξη μνημείων. Για μένα, η αρχαιολογία είναι πρωτίστως Ιστορία.

Ανατρέχοντας στο παρελθόν, αναγνωρίζω πως το άσβεστο ενδιαφέρον μου για την Ιστορία γεννήθηκε μέσα από τα μαθήματα –και τις παράπλευρες δράσεις– ενός φωτεινού δασκάλου στο Γυμνάσιο της Χίου: του Γιάννη Κουνέλλη. Μαζί του επισκεπτόμασταν μνημεία στο νησί, προσπαθώντας να αναπλάσουμε την ιστορία τους και να αποκωδικοποιήσουμε τα μηνύματά τους. Διδάσκοντας, έμαθα πως ταυτόχρονα διδάσκεσαι κι εσύ. Και κάτι ακόμη: στα χρόνια που ήμουν καθηγητής στο πανεπιστήμιο, συνειδητοποίησα ότι ο καλός συνδικαλισμός μπορεί να αποφέρει καρπούς και να κάνει καλό, ενώ ο κακός λειτουργεί ως φρένο και τροχοπέδη.

• Όλα αυτά τα χρόνια είχα την τιμή να διευθύνω τις αρχαιολογικές έρευνες, τις εργασίες ανασκαφής, αναστήλωσης και ανάδειξης στο Ασκληπιείο και στην αρχαία πόλη της Επιδαύρου. Παράλληλα, υπηρέτησα ως διευθυντής των ανασκαφών και των εργασιών του Πανεπιστημίου Αθηνών σε σειρά σημαντικών αρχαιολογικών θέσεων στη Νάξο: στη Γρόττα, στο Ιερό των Υρίων, στο Ιερό του Γύρουλα, καθώς και στην περιοχή των αρχαίων λατομείων και του υδραγωγείου των Μελάνων. Επίσης, διηύθυνα τις ανασκαφές στην Παλαιομάνινα της Ακαρνανίας.

Η ανασκαφή και ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων των Υρίων και του Γύρουλα στη Νάξο τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο της Europa Nostra. Δεν ήταν κάτι εύκολο. Η πρόταση για βράβευση κατατέθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και η συγκίνηση ήταν μεγάλη όταν πληροφορηθήκαμε πως, ανάμεσα σε περισσότερα από σαράντα αντίστοιχα έργα σε μνημεία διαφόρων εποχών από όλη την Ευρώπη, η Νάξος απέσπασε την κορυφαία διάκριση. Σημαντική προσωπική στιγμή αποτέλεσε και η απονομή, το 2003, του παράσημου του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, ως αναγνώριση της συμβολής μου στην προβολή της ελληνικής ιστορίας και αρχαιολογίας σε διεθνές επίπεδο.

Τα ευρήματα που με συγκινούν ιδιαίτερα είναι αυτά που παρέχουν νέα στοιχεία για τη γνώση του παρελθόντος και ιδιαίτερα εκείνα που επιβεβαιώνουν μια υπόθεση που έχει κάνει κανείς κατά την ερευνητική στόχευσή του. Για παράδειγμα, στον ναό της Δήμητρας στο Σαγκρί της Νάξου οι παραστάδες των θυρών είχαν έναν χαρακτηριστικό τρόπο ανάρτησης της θύρας. Σ’ έναν άλλο χώρο κοντά στην πόλη, στα Ύρια, σ’ ένα εκκλησάκι ήταν εντοιχισμένο ένα κομμάτι τέτοιας παραστάδας, όμως τα στοιχεία του τρόπου ανάρτησης είχαν άλλες διαστάσεις από εκείνες του Σαγκρίου. Η λογική υπόθεση που προέκυπτε ήταν ότι στην περιοχή υπήρχε άλλος αρχαίος ναός, ανάλογος με αυτόν του Σαγκρίου. Η χαρά και ικανοποίηση ήταν λοιπόν μεγάλη όταν, μετά από διερευνητικές συζητήσεις με τους κατοίκους και ανασκαφική έρευνα εντοπίστηκε ο αρχαϊκός ναός του Διονύσου στα Ύρια. Είμαι πολύ περήφανος για όσα φέραμε στο φως στο νησί της Νάξου. Βρέθηκα στο νησί το 1961 ως τελειόφοιτος Αρχαιολογίας για να συμμετάσχω στην ανασκαφή στη Νάξο, ύστερα από πρόσκληση του Νίκου Κοντολέοντος.

Οι πρώτες μου εμπειρίες από την ανασκαφή φαντάζουν σήμερα στο μυαλό μου κάπως μυθικές. Μικρή πόλη σε σχέση με τη Χίο, δύσκολη ανασκαφή στη συνήθως ανταριασμένη ακτή της Γρόττας, που έφθανε στα αρχαία πολύ κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, ωράριο από τις επτά το πρωί ως τις πέντε το απόγευμα, έρευνα σε περισσότερες περιοχές με διαφορετικών εποχών αρχαία (Γρόττα, Απλώματα, Αγορά, Γύρουλας στο Σαγκρί). Και, πάνω απ’ όλα, σοβαρές απαιτήσεις στην ανασκαφή από έναν πρωτόπειρο τελειόφοιτο Αρχαιολογίας, αφού αρχή του Νίκου Κοντολέοντος ήταν ότι στα βαθιά μαθαίνεις κολύμπι.

• Όσον αφορά στο νησί της Νάξου, θυμάμαι ακόμη ένα περιστατικό. Το 1982 επιχειρήσαμε μια μικρή ανασκαφή γύρω από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, η οποία όμως απέδωσε αποκλειστικά χριστιανικές ταφές, χωρίς άλλα αρχαιολογικά ευρήματα. Τότε αποφασίσαμε να εφαρμόσουμε μεθόδους ντετέκτιβ. Αρχίσαμε να ρωτάμε τους ντόπιους που καλλιεργούσαν τα γύρω χωράφια: «Μήπως σκάβοντας πέσατε ποτέ πάνω σε κάτι αρχαίο;». Οι απαντήσεις ήταν συνήθως: «Στο δικό μου χωράφι, όχι. Αλλά άκουσα ότι στου τάδε κάτι είχε βρεθεί». Συλλέγοντας και συγκρίνοντας αυτές τις μαρτυρίες, κάναμε μια ιδιότυπη στατιστική, σε ποιον γείτονα συνέκλιναν οι περισσότερες σχετικές πληροφορίες. Έτσι καταλήξαμε σε ένα συγκεκριμένο σημείο, περίπου 200 μέτρα βορειοανατολικά του Αγίου Γεωργίου, όπου ξεκινήσαμε επιτόπια έρευνα του εδάφους. Καθώς η έρευνά μας άρχισε να δείχνει ότι βρισκόμασταν στον σωστό δρόμο, οι ντόπιοι μάς αποκάλυψαν ότι το 1961 είχε γίνει πράγματι εκεί μια λαθρανασκαφή. Οι αρχαιοκάπηλοι όμως απογοητεύτηκαν, καθώς βρήκαν μόνο μάρμαρα και όχι αγάλματα ή ειδώλια. Μας υπέδειξαν τον χώρο και πολύ σύντομα εντοπίσαμε τον σχετικά πρόσφατο λάκκο τους. Από τα περιφρονημένα κατάλοιπα καταλάβαμε αμέσως πως ανήκαν σε μεγάλο αρχαίο οικοδόμημα. Η συνέχεια των ανασκαφών επιβεβαίωσε τις υποψίες μας: επρόκειτο για τη νοτιοδυτική γωνία του ναού του Διονύσου, ανακατασκευασμένη κατά τα ρωμαϊκά χρόνια.

• Το δεύτερο παράδειγμα αφορά την Επίδαυρο. Ένας βωμός στο κέντρο του Ασκληπιείου διαπιστώθηκε ότι ήταν αξονικά προσανατολισμένος προς τη Θόλο. Ο βωμός είχε τρεις φάσεις λειτουργίας, η πρώτη από τις οποίες ήταν αρχαϊκή, αναγόμενη στο τέλος του 7ου πΧ αιώνα. Όμως η Θόλος, με την οποία λόγω προσανατολισμού φαινόταν να συνδέεται ο βωμός, χρονολογείται στον 4ο π.Χ. αι. Το λογικό συμπέρασμα και εδώ ήταν ότι πριν από τη Θόλο στη θέση της υπήρξε αντίστοιχο οικοδόμημα προς το οποίο έβλεπε ο βωμός. Και εδώ η συγκίνηση ήταν πολύ μεγάλη, όταν η ανασκαφή δίπλα και κάτω από τη Θόλο άρχισε να αποκαλύπτει ένα κτίριο με υπόγειο, προδρομικό της Θόλου.

• Η Επίδαυρος είναι για μένα ο τόπος στον οποίο τεκμηριώνεται με μνημεία χωρίς διακοπή η ιστορία της φροντίδας της υγείας από την προϊστορική εποχή μέχρι το τέλος της αρχαιότητας και ο τόπος όπου άκμασε το μεγαλύτερο θεραπευτήριο της αρχαιότητας. Είναι το μεγάλο σχολείο για την απόκτηση γνώσης για την ιστορία της ιατρικής, και είναι ακόμη ο χώρος των ευχάριστων εμπειριών από την αποκάλυψη άγνωστων ως σήμερα μνημείων της και διερεύνησης της ιστορίας και των μηνυμάτων τους. Τόπος φροντίδας σώματος και ψυχής. Αυτό το διάστημα ασχολούμαι ενδελεχώς με τη δημιουργία του νέου αρχαιολογικού μουσείου που θα αποκτήσει η Επίδαυρος.

Το νέο κτήριο, εμβαδού περί τα 2.500 τμ, προβλέπεται να ανεγερθεί στην περιοχή. Σύμφωνα με τη μουσειολογική πρόταση που έχω συντάξει, η μόνιμη έκθεση θα εκτίθεται στο ισόγειο του κτιρίου και θα καταλαμβάνει μια έκταση 1.100 τμ. Την ίδια στιγμή, το μουσείο, εκτός από τον χώρο υποδοχής και τα γραφεία του, θα διαθέτει ακόμη μια αίθουσα πολλαπλών χρήσεων που θα λειτουργεί για διαλέξεις και εκπαιδευτικά προγράμματα στο ημιυπόγειο, ενώ έχουν προβλεφθεί και άλλοι βοηθητικοί χώροι σε ένα σύνολο 200 τ.μ. Σκεφτείτε ότι όλα τα ευρήματα που αφορούν τον Απόλλωνα Μαλεάτα βρίσκονται στις αποθήκες. Είναι πλέον σαφές ότι το υφιστάμενο μουσείο στον αρχαιολογικό χώρο της Επιδαύρου δεν ανταποκρίνεται ούτε στις σύγχρονες ανάγκες ούτε στη σπουδαιότητα του χώρου.

Γι’ αυτόν τον λόγο, δημιουργείται ένα νέο μουσείο, το οποίο θα αναδείξει με σύγχρονο τρόπο την ιστορία της ιατρικής μέσα από τα κινητά ευρήματα του Ασκληπιείου. Το παλαιό μουσείο όμως δεν καταργείται. Αντιθέτως, διατηρείται και αποκτά έναν νέο ρόλο: εκεί θα εκτίθενται οι οικοδομικές επιγραφές, οι οποίες τεκμηριώνουν τον τρόπο διαχείρισης των οικονομικών και τεχνικών έργων της εποχής. Ο επισκέπτης θα έχει έτσι τη δυνατότητα να γνωρίσει την αρχιτεκτονική μορφή και τη διοικητική οργάνωση του ιερού. Ελπίζουμε ότι σε διάστημα δύο ετών το νέο μουσείο θα είναι έτοιμο να υποδεχθεί το κοινό.

• Η θητεία μου στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο υπήρξε για μένα το μεγαλύτερο σχολείο ενημέρωσης για την αρχαιολογική έρευνα στην Ελλάδα αλλά και για τους τρόπους διαχείρισης των μνημείων. Οι περισσότερες αποφάσεις του Συμβουλίου είναι καθοριστικές για την τύχη των μνημείων τα οποία αφορούν. Μια από αυτές είναι, π.χ., ο καθορισμός των ζωνών προστασίας των μνημείων. Και θεωρώ ότι τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πολύ καλή δουλειά για την ανάδειξη των μνημείων της Αθήνας και την προσβασιμότητα και αναγνωσιμότητά τους από το ευρύ κοινό. Τώρα, αν μπορούσα να αναστήσω ένα κτήριο που έχει χαθεί στο πέρασμα του χρόνου; Είναι πολλά. Μια σημαντική περίπτωση είναι η περίφημη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, που καταστράφηκε από φωτιά κατά τη διάρκεια των ρωμαϊκών εμφύλιων πολέμων. Μια διαφορετική περίπτωση είναι ο ναός της Αγροτέρας Αρτέμιδος στον Ιλισό, ανάλογης σπουδαιότητας για την αρχιτεκτονική με τον ναό της Αθηνάς Νίκης στην Ακρόπολη, που κατεδαφίστηκε από τον βοεβόδα της Αθήνας Χατζή Αλή Χασεκή το 1776.

• Από τότε που ξεκίνησα μέχρι σήμερα, η αρχαιολογία έχει αλλάξει. Σε θεωρητικό επίπεδο έχει αναπτυχθεί περισσότερο ως προς τη μελέτη των κοινωνικών δομών των αρχαίων κοινωνιών, στο μεθοδολογικό και τεχνικό επίπεδο έχει αναπτυχθεί η διεπιστημονική έρευνα των καταλοίπων του παρελθόντος, και στο επίπεδο διαχείρισης των μνημείων η συντήρηση και αποκατάσταση των ήδη γνωστών μνημείων αφενός βαρύνει στις επιλογές μας περισσότερο από την αποκάλυψη νέων και αφετέρου έχει αναπτύξει εξαιρετική τεχνογνωσία για την προστασία και προβολή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

• Ακούμε το συχνά το δίλημμα: τουριστική ανάπτυξη ή «αρχαία»; Είναι μια δύσκολη εξίσωση, που όμως πάντα με σεβασμό στα μνημεία αλλά και με κοινωνική ευαισθησία μπορεί να λυθεί. Στη διαχείριση των μνημείων, ανάλογα με την κλίμακα αξιών τους, υπάρχει η περίπτωση διατήρησης του μνημείου ορατού και επισκέψιμου, ώστε να απαιτείται απαλλοτρίωση του ιδιωτικού χώρου στον οποίο αυτό βρίσκεται· υπάρχει η περίπτωση της διατήρησης σε υπόγειο και η περίπτωση της επίχωσης, ώστε να μπορεί να οικοδομηθεί υπό όρους ο ιδιωτικός χώρος· ή μπορεί να κριθεί ότι ενδείκνυται η απόσπαση και μεταφορά των αρχαίων σε άλλο χώρο ή ακόμα και η αρχαιολογική διάλυσή τους. Πάντα υπάρχουν λύσεις. Θυμηθείτε τη μεταφορά σημαντικών εκθεμάτων από την αρχαιολογική ανασκαφή του Συντάγματος στην Πανεπιστημιούπολη του Ζωγράφου. Λύση είναι ακόμη και η διάλυση με επιστημονικό τρόπο, όταν το εύρημα δεν έχει ιδιαίτερη αξία. Τέτοιες λύσεις δόθηκαν, επί παραδείγματι, όταν κατασκευάστηκε η Αττική Οδός.

• Η μεγαλύτερη πρόκληση για έναν αρχαιολόγο είναι η έντονη οικοδομική δραστηριότητα, η οποία, σε συνδυασμό με την εγγενή στην αρχαιολογική έρευνα χρονοβόρα διαδικασία, απαιτεί πολύ αυξημένη απασχόληση, που το υπάρχον προσωπικό στην αρμόδια κρατική υπηρεσία δεν μπορεί πολλές φορές να καλύψει. Από την άλλη πλευρά, μια θετική πρόκληση για τον αρχαιολόγο του σήμερα είναι το έντονα αυξημένο ενδιαφέρον του κοινού, το οποίο μάλιστα στις μέρες μας είναι υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου. Ο αρχαιολόγος πρέπει σήμερα στους μνημειακούς χώρους και στα μουσεία να συνθέτει και να παρουσιάζει ένα έγκυρο, θελκτικό και εύκολα κατανοητό αφήγημα για τη σημασία και τα μηνύματα των χώρων και των μνημείων που έχει στην αρμοδιότητά του.

• Προσωπικά, πιστεύω ότι η διαχείριση των μνημείων είναι επιστήμη, γιατί χρησιμοποιεί και παράγει διεπιστημονικές γνώσεις για την προστασία και την ανάδειξη των μνημείων. Ωστόσο είναι και τέχνη, γιατί χρειάζεται εξειδικευμένες ικανότητες και εμπειρία για την εφαρμογή των γνώσεων αυτών, αλλά είναι και δημόσια πολιτική, αφού η προστασία των μνημείων είναι αρμοδιότητα του κράτους και οι επιλογές των κυβερνήσεων επηρεάζουν τον τρόπο που θα γίνει και την έκταση που θα πάρει.

• Αναρωτιέμαι πολλές φορές τι κάνει μοναδική την ελληνική αρχαιολογία. Πρώτα απ’ όλα, ο πλούτος, η υψηλή ποιότητα και το διαχρονικό εύρος του πολιτιστικού αποθέματος της Ελλάδας. Οι Έλληνες αρχαιολόγοι, με την εμπειρία που τους χαρίζει η ενασχόληση με αυτόν τον πλούτο και την άμεση επαφή μέσω της ανασκαφής με τα κατάλοιπα του παρελθόντος, διακρίνονται στον διεθνή χώρο για τη σφαιρική γνώση του αντικειμένου τους και τις αντίστοιχες ερμηνείες τους.

• Η αρχαία λατρεία και θρησκεία έχει αφήσει πάμπολλα πολιτιστικά κατάλοιπα στη σημερινή ζωή. Τι να πρωτοθυμηθώ; Είναι πολλά, από την ονοματοθεσία των παιδιών (τα εγγόνια παίρνουν το όνομα του παππού και της γιαγιάς = αναγέννηση) και τις φωτιές του Αϊ-Γιάννη (καθαρμός) μέχρι το σιτάρι και το ρόδι στα κόλλυβα των μνημοσύνων (καθαρή επιβίωση της λατρείας της Δήμητρας και της Περσεφόνης, που σχετίζεται με τη διαλεκτική σχέση του θανάτου με τη ζωή). Η επίδραση της αρχαίας λατρείας φαίνεται και στη σημερινή τέχνη και πολιτιστική δραστηριότητα, με τη χρήση των προσώπων των θεών ή θεμάτων από την ελληνική μυθολογία, όπως, για παράδειγμα, η θυσία της Ιφιγένειας στο θέατρο.

• Ζούμε στην εποχή της ταχύτητας και της εικόνας και αρκετοί διερωτώνται πώς μπορεί να βρει κάποιος χώρο για μελέτη και προβολή της αρχαίας τέχνης. Η εικόνα είναι πράγματι το κύριο μέσο με το οποίο επικοινωνούμε σήμερα. Η εικαστική παραγωγή των αρχαίων Ελλήνων, πλαστική, ζωγραφική, αγγειογραφία, ψηφιδωτά κ.ά. υπήρξε πλουσιότατη και έχει σωθεί σε μεγάλο βαθμό. Τα αρχαία έργα, όπως και τα σύγχρονα έργα τέχνης, εκφράζουν την κοσμοθεωρία του δημιουργού τους και της εποχής τους, και έτσι αποδίδουν άμεσα την ιστορική στιγμή κατά την οποία παράχθηκαν, αποτελώντας τα πιο άμεσα τεκμήρια για την ανασύσταση του παρελθόντος. Στο τέλος του 20ού αιώνα, μια διεθνής ομάδα μελετητών της αρχαίας εικονογραφίας κατέγραψε και παρουσίασε σε μια εγκυκλοπαίδεια οκτώ διπλών τόμων όλες τις σωζόμενες αρχαίες ελληνικές, ρωμαϊκές και ετρουσκικές μυθολογικές παραστάσεις σε όλο τον κόσμο. To έργο αυτό ανταποκρίθηκε στο ενδιαφέρον όχι μόνο των ειδικών αλλά και του ευρύτερου κοινού και αναζωογόνησε τις σπουδές για την αρχαία εικονογραφία και την έμπνευση σύγχρονων δημιουργών από αυτήν.

• Στις μέρες μας, με ανησυχούν ιδιαίτερα φαινόμενα όπως η νεανική παραβατικότητα, η διάδοση των ναρκωτικών, οι πόλεμοι που εκτυλίσσονται στη γειτονιά μας, καθώς και ο αδιάκοπος βομβαρδισμός από τα μέσα ενημέρωσης με ειδήσεις γύρω από τη βία, τις συγκρούσεις και το έγκλημα. Η συνεχής αυτή έκθεση δεν αφήνει ανεπηρέαστη την ψυχολογία, ούτε την κοινωνική μας συνοχή. Σε ό,τι αφορά την ελληνική κοινωνία, πιστεύω ότι έχει εξελιχθεί σημαντικά και δεν θα πρέπει να χαρακτηρίζεται εύκολα ως «συντηρητική».

Η διαχρονικά ισχυρή παρουσία και αντοχή του θεσμού της οικογένειας, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες, δεν αποτελεί απαραίτητα δείγμα συντήρησης, μπορεί αντιθέτως να λειτουργεί ως στήριγμα κοινωνικής συνοχής. Παράλληλα, ας μην ξεχνάμε ότι η ελληνική νομοθεσία έχει σημειώσει τα τελευταία χρόνια αξιοσημείωτα βήματα στον τομέα της συμπερίληψης. Σε αρκετούς τομείς, η κοινωνική ισότητα στην Ελλάδα αποτυπώνεται με ουσιαστικό τρόπο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η υψηλή αναλογία γυναικών σε θέσεις πανεπιστημιακών διδασκόντων, κάτι που δεν παρατηρείται το ίδιο συχνά σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Φυσικά, υπάρχουν ακόμη φωνές συντηρητισμού και σκληρές κοινωνικές εκφάνσεις. Όμως, στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτές αποδοκιμάζονται από τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών. Άλλωστε, είναι σημαντικό να αποσαφηνίσουμε τι εννοούμε με τον όρο «συντήρηση». Η προσήλωση σε δοκιμασμένες και αποτελεσματικές κοινωνικές πρακτικές δεν είναι οπισθοδρόμηση – μπορεί, αντιθέτως, να αποτελέσει τη βάση για πρόοδο με θετικό πρόσημο.

• Στην Αθήνα αγαπώ το ωραίο της κλίμα και τη ζωντάνια της πόλης, την πανταχού παρούσα πολιτιστική κληρονομιά της με λαμπρά μνημεία τόσο από το απώτερο παρελθόν όσο και από τη σύγχρονη εποχή, γύρω από τα οποία έχουν αναπτυχθεί χώροι ελεύθεροι από την καθημερινή πολύβουη κίνηση, όπως η οδός Διονυσίου Αρεοπαγίτου και το πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος. Με ενοχλούν όμως η μόνιμη κυκλοφοριακή συμφόρηση στο μεγαλύτερο μέρος του Λεκανοπεδίου και τα κακόγουστα γκράφιτι σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια.

• Επιτυχία σημαίνει για μένα η επίτευξη του επιδιωκόμενου αποτελέσματος σε μια προσπάθεια δημιουργίας ενός σημαντικού έργου ή διαμόρφωσης μιας εποικοδομητικής κατάστασης πραγμάτων. Το τίμημα είναι σκληρή και εντατική δουλειά με παράλληλο περιορισμό σε καθημερινές «χαρές» και συχνά αντιμετώπιση δίκαιης ή άδικης κριτικής, ενίοτε δε και κακοήθους υπονόμευσης.

• Ο μεγαλύτερός μου φόβος είναι η ανθρώπινη αδυναμία, που μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένες αποφάσεις και πράξεις. Σήμερα, δύναμη μού δίνει η στήριξη της οικογένειάς μου, η θέληση να ολοκληρώσω τα έργα μου που βρίσκονται σε εξέλιξη και η πίστη μου στη βοήθεια του Θεού. Για μένα Θεός είναι εκείνη η υπερβατική δύναμη που διέπει τη φύση και τη ζωή μας, και που κατά τη θεολογία της Εκκλησίας είναι «ανέκφραστος, απερινόητος, αόρατος, ακατάληπτος, αεί ων, ωσαύτως ων», δηλαδή αυτός ο οποίος υπερβαίνει τη δυνατότητα της ανθρώπινης λογικής να τον κατανοήσει και να τον περιγράψει, πολλώ μάλλον να τον δει, και που είναι άχρονος, αιώνιος.

• Οι ανθρώπινες σχέσεις που αναπτύχθηκαν γύρω από την ανασκαφή σφράγισαν τη ζωή μου με τρόπο καθοριστικό. Το καλοκαίρι του 1963, μια όμορφη και χαρούμενη Ναξιώτισσα – η Πίτσα Λογαρά, φοιτήτρια τότε στο πρώτο έτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών – άρχισε να επισκέπτεται την ανασκαφή και πολύ σύντομα έγινε αναπόσπαστο μέλος της ανασκαφικής παρέας. Εκείνη την περίοδο υπηρετούσα τη στρατιωτική μου θητεία, ωστόσο με ειδική άδεια κατάφερα να επιστρέψω και να συμμετάσχω ξανά στις ανασκαφές της Νάξου. Έτσι, το σπουδαιότερο εύρημα που μου επιφύλασσε η Νάξος δεν ήταν αρχαιολογικό: ήταν η γυναίκα μου.

• Από το 1963 και έπειτα, συνδέθηκα άρρηκτα με το νησί, με τα μνημεία και την ιστορία του, αλλά και –ίσως ακόμη περισσότερο– με τους ανθρώπους του. Από τότε χτίσαμε την οικογένεια που στάθηκε ο θεμέλιος λίθος για ό,τι ακολούθησε στην επαγγελματική μου πορεία. Ομολογώ πως αυτό υπήρξε και το μεγαλύτερό μου ρίσκο. Ο γάμος σε νεαρή ηλικία, χωρίς ακόμη σταθερή εργασία, είχε μέσα του ανασφάλεια και μια δόση περιπέτειας. Aποδείχθηκε, όμως, η πιο ευτυχής απόφαση της ζωής μου: με οδήγησε σε μια όμορφη οικογένεια, με μια εξαιρετική σύζυγο, δύο θαυμάσια παιδιά και δύο υπέροχα εγγόνια, την Εύα και τον Πάνο.

Δύσκολες καταστάσεις αντιμετωπίζει κανείς πολλές στη ζωή του. Στη δουλειά του, στις σχέσεις του, στην υγεία του, και δεν είναι εύκολο να τις αξιολογήσει. Σίγουρα κάτι που δεν λησμονώ ήταν το ατύχημα που είχα το 1999, όταν με χτύπησε αυτοκίνητο στη Νάξο – τελείωνα την ανασκαφή μου – και μου προκάλεσε συντριπτικό κάταγμα στο πόδι. Μεταφέρθηκα αεροπορικώς στην Αθήνα και συγκεκριμένα στο ΚΑΤ, όπου χειρουργήθηκα αμέσως. Την επόμενη μέρα ακριβώς έγινε ο μεγάλος σεισμός της Αθήνας και έπρεπε να φύγω αμέσως από το νοσοκομείο, όχι μόνο από φόβο για τους σεισμούς αλλά και επειδή χρειάζονταν κρεβάτια για τους τραυματισμένους. Έτσι έκανα αναγκαστικά την αποθεραπεία στο σπίτι μου, ταλαιπωρούμενος και από τους πολλούς μετασεισμούς.

• Ύστερα από τόσα χρόνια ζωής και εμπειριών, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα πως η αληθινή ευτυχία βρίσκεται στην ήσυχη συνείδηση και στην ικανότητα να ζει κανείς με αξιοπρέπεια, καλύπτοντας τις βασικές του ανάγκες. Δεν με φοβίζει ο θάνατος, άλλωστε είναι στη φύση μας το θνητό. Συνηθίζω να λέω σχετικά ότι αυτό που επιθυμώ είναι τα τέλη της ζωής μου να είναι «ανώδυνα, ανεπαίσχυντα και ειρηνικά», όπως τα θέλει η ευχή της Εκκλησίας. Αν κάτι μου λείπει, είναι ορισμένα αγαπημένα πρόσωπα – φίλοι και συνοδοιπόροι ζωής – που δεν βρίσκονται πια κοντά μας. Τέλος, η ζωή μου με έχει διδάξει πως η τίμια εργασία, αργά ή γρήγορα, αμείβεται. Και κάτι ακόμη σημαντικό: το έργο που έχεις παραγάγει κανείς δεν μπορεί να σ’ το αφαιρέσει. Είναι τελικά αυτό που μένει, όταν όλα τα άλλα παρέλθουν.

Πηγές: LiFO, Μ. Θερμού, MonoNews Ανασκαφή

Φωτογραφίες:  LiFO

Δεν πρόλαβε να εγκαλέσει ο «Πολίτης Αργολίδας» την Λίνα Μενδώνη για τη μη υλοποίηση έργων – σε πολλά έχουν εκπονηθεί οι μελέτες – ειδικά στην Ερμιονίδα, όπου υπάρχει «αναβρασμός», ακολούθησαν πολλά, όπως ο δημόσιος καβγάς της Υπουργού Πολιτισμού, με την πρόεδρο της εφορείας Αρχαιοτήτων, Άλκηστη Παπαδημητρίου στο Άργος για την κατάσταση συγκεκριμένου χώρου στην πόλη. Συνεχίζονται, όμως, πολλά, καθώς τα ερωτήματα που έθεσε ο «Πολίτης Αργολίδας, μετά και την επίσκεψη της Λίνας Μενδώνη στα μέρη μας, χρειάζονται απαντήσεις…

Το Mega φιλοξένησε, μάλιστα, ρεπορτάζ, κάνοντας λόγο για «πειθαρχικά μέτρα στα έργα Πολιτισμού που δεν τηρούνται χρονοδιαγράμματα». Το είπε, η Χριστίνα Κοραή, που διαθέτει έγκυρο ρεπορτάζ από το κυβερνών κόμμα. Την ίδια ώρα που συνεχίζονται οι αντιδράσεις στην Αργολίδα, όπως και στην Ερμιονίδα για τις καθυστερήσεις σε έργα. Όσον αφορά στον τομέα της συμπεριφοράς, όπως τονίσαμε, καθένας κρίνεται γι’ αυτήν απ’ όλους μας. Και όταν είσαι επικεφαλής, κοιτάς πρώτα απ’ όλα, τι έχεις κάνεις εσύ σωστά ή λάθος;

Ας δούμε το σχετικό ρεπορτάζ του «Mega», πριν από μερικές ημέρες:

Αργολίδα: Πειθαρχικά μέτρα στα έργα Πολιτισμού που δεν τηρούνται χρονοδιαγράμματα

Οι μέρες περνούν και το κτήριο μπροστά από το οποίο εκτυλίχθηκε το φραστικό επεισόδιο ανάμεσα στη Λίνα Μενδώνη και την Άλκηστις Παπαδημητρίου παραμένει γεμάτο γκράφιτι και ύβρεις.

Το εσωτερικό του ένα ερείπιο όπως κατέγραψε η κάμερα της εκπομπής «Live News»… Σύμφωνα με το «Mega» παρά τις αντιδράσεις και τη δημοσιότητα που πήρε η δημόσια επίπληξη της υπουργού Πολιτισμού στην προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας, τίποτα δεν άλλαξε από την περασμένη Δευτέρα (24/03).

Οι τόνοι από το υπουργείο Πολιτισμού προσπαθούν να πέσουν, την ώρα που η Άλκηστις Παπαδημητρίου, ήταν το πρωί για δεύτερη συνεχόμενη μέρα, απούσα από το γραφείο της. Τόσο η ίδια όσο και η Λίνα Μενδώνη, δεν έχουν τοποθετηθεί εκ νέου μετά τον δημόσιο διάλογο που είχαν.

Με αφορμή το επεισόδιο, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, έκανε λόγο για εργασιακή κακοποίηση. Το όλο θέμα προκαλεί αντιδράσεις και στην κεντρική πολιτική σκηνή, με υπουργούς να στηρίζουν τη Λίνα Μενδώνη και στελέχη κομμάτων της αντιπολίτευσης να στηλιτεύουν τη συμπεριφορά της.

Το υπουργείο Πολιτισμού επιμένει πως τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε εξέλιξη ένα ευρύ πρόγραμμα έργων στο Άργος και το Ναύπλιο, συνολικού προϋπολογισμού 23 εκατομμυρίων ευρώ. Για τον δήμο Άργους – Μυκηνών έχουν ήδη διατεθεί όπως επισημαίνεται 13 εκατ. προερχόμενα τόσο από ευρωπαϊκούς πόρους όσο και από τον προϋπολογισμό του υπουργείου. Οι αντιδράσεις μετά τον έντονο διάλογο μπροστά στις κάμερες συνεχίζονται και πλέον αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα όσα θα συμβούν από εδώ και στο εξής.

Χρονοδιαγράμματα και πειθαρχικά μέτρα

Το ρεπορτάζ της Χριστίνας Κοραή σχετικά με το περιστατικό αναφέρει ότι η κυβέρνηση καλύπτει την υπουργό Πολιτισμού. Όπως ανέφερε η δημοσιογράφος ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης κάνει λόγο για «μία ανθρώπινη συμπεριφορά μπροστά σε αυτό που αντίκρυσε».

Επιπρόσθετα, η Χριστίνα Κοράη ανέφερε – κατόπιν πληροφόρησης – ότι η κυβέρνηση σε όλα τα έργα Πολιτισμού θα τηρούνται χρονοδιαγράμματα και η μη τήρηση αυτών θα συνοδεύεται με πειθαρχικά μέτρα.

Ας δούμε τι έγραψε πρόσφατα και η Βιβή Σκούρτη (πολιτεύτρια στις τελευταίες εκλογές με τον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία) για τα έργα που… περιμένουν να γίνουν στην Ερμιονίδα, χρησιμοποιώντας και φωτογραφία από την τελευταία επίσκεψη της Λίνα Μενδώνη το 2022, χρησιμοποιώντας και φωτογραφία από… δικό μας ρεπορτάζ:

ΥΓ. 1: Στον «Πολίτη Αργολίδας» σας τονίσαμε ότι δεν ήταν τυχαία η επιλογή του Γιάννη Ανδριανού να «βομβαρδίσει» με ερωτήσεις στη Βουλή τη Λίνα Μενδώνη για έργα στην Αργολίδα, με αποτέλεσμα η Υπουργός να έρθει στο νομό μας. Το ίδιο έκανε ο βουλευτής της ΝΔ στην Αργολίδα και για τα άλλα θέματα. Ακολούθησε η κατάθεση προς τους συναρμόδιους υπουργούς ερώτηση 11 «γαλάζιων» βουλευτών (παρουσιάζονται ως δυσαρεστημένοι) για την «Εκτίναξη επιθετικών αγορών ακινήτων και επιχειρήσεων στις ακριτικές περιοχές από τουρκικά κεφάλαια που εμφανίζονται με τη μορφή ελληνικών ή ευρωπαϊκών επιχειρήσεων» με επίκεντρο τη Θράκη. κατέθεσαν προς τους συναρμόδιους υπουργούς «γαλάζιοι» βουλευτές.

Όπως σας έχουμε τονίσει, όλα… κινούνται γύρω από την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στο πολιτικό σκηνικό της χώρας, μετά και τον ανασχηματισμό, ενώ η τραγωδία των Τεμπών έχει αφήσει στη κυβέρνηση μεγάλο πλήγμα. Πλέον το Μαξίμου έχει να… αντιμετωπίσει και απαιτήσεις Υπουργών!

ΥΓ. 2: Όσον αφορά στο θέμα που έθεσαν οι 11, εδώ και καιρό είχε επισημανθεί η συγκεκριμένη τακτική της Τουρκίας. Η γειτονική χώρα… δουλεύει το θέμα της Θράκης. Ο υπογράφων είχε μάθει από πρόσωπα στους νομούς της Θράκης ότι από την εποχή της κρίσης, άνθρωποι που έχουν σχέση με την Τουρκία αγόραζαν ακίνητα στην περιοχή, εκμεταλλευόμενοι τη δύσκολη οικονομική κατάσταση πολιτών μας, οι οποίοι έβγαζαν στο… σφυρί περιουσία τους για να ανταπεξέλθουν.

Συνδυάστε σ’ αυτό και την πολιτική… ζεστασιάς που ασκεί η γειτονική χώρα προς τη μουσουλμανική μειονότητα των Ελλήνων πολιτών της περιοχής. Και ξέρετε πως ασκεί επεκτατική πολιτική η Άγκυρα; Έχοντας απλώσει τα «πλοκάμια» της σε πληθυσμό περιοχής, αποκτώντας και ακίνητα, ζητάει δημοψήφισμα, ρωτώντας τους πολίτες, εάν θέλουν να είναι μαζί τους ή με τους... άλλους που τους έχουν μόνο διοικητικά μαζί τους. Εδώ να πούμε, πάντως, ότι σε Έβρο, Ροδόπη και Ξάνθη, η συνύπαρξη του πλυθησμού με τις όποιες διαφορές (η πιο βασική είναι η θρησκευτική), είναι αρμονική...   

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει δηλώσει ουκ ολίγες φορές ότι η Τουρκία δεν είναι μόνο τα 82 εκατομμύρια των πολιτών της αλλά και τα εκατομμύρια των «αδελφών» της στις γύρω γεωγραφικές περιοχές απ' τη χώρα του. Αναφερόμενος στα «σύνορα της καρδιάς του», που αφορούν πολλές περιοχές γύρω από την Τουρκία.

ΥΓ. 3: «Χάκερ» ψάχνει η ΕΥΠ και έγινε προκήρυξη για νέες θέσεις. Πού φτάσαμε, ώστε να υπάρχει η απαραίτητη κυβερνοασφάλεια;

Δεν προλάβαμε να γράψουμε για τη Λίνα Μενδώνη και έργα που εκκρεμούν να γίνουν στην Αργολίδα, κάνοντας ειδική αναφορά στην Ερμιονίδα, μετά από συνεχείς επερωτήσεις τις προηγούμενες ημέρες του βουλευτή της ΝΔ στον νομό, Γιάννη Ανδριανού, στη Βουλή προς την Υπουργό Πολιτισμού και στο Άργος έγινε… χαμός!

Ο «Πολίτης Αργολίδας» σας τόνισε ότι αυτή η ιστορία έχει… ψωμί. Δεν πέρασαν λίγες ώρες από την αναφορά μας και Λίνα Μενδώνη ήρθε… φουριόζα στο Άργος, με αποτέλεσμα η επίσκεψή της να συνοδευτεί από… έκρηξή της, καθώς επίπληξε την επικεφαλής της εφορίας αρχαιοτήτων Αργολίδας, Άλκηστης Παπαδημητρίου για την κατάσταση που συνάντησε σε συγκεκριμένο κτήριο μέσα στην αρχαιότερη πόλη της χώρας.

Είναι ολοφάνερο ότι στα κυβερνητικά στελέχη υπάρχει μεγάλη πίεση και όπως σας τονίσαμε δεν είναι τυχαίο ότι ο Γιάννης Ανδριανός ασκεί, πλέον, μεγάλη πίεση σε Υπουργεία, τώρα που και ο ίδιος παρέμεινε χωρίς χαρτοφυλάκιο. Και προσέξτε, Λίνα Μενδώνη και Άλκηστη Παπαδημητρίου, που καβγάδισαν μπροστά στις κάμερες, έχουν πολύ καλή σχέση, γνωρίζονται καλά – φάνηκε και από τον τρόπο που μίλησαν – έχουν την Αργολίδα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, λόγω και των πολλών αρχαιοτήτων που έχει ο νομός, ενώ και ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου, Γιώργος Διδασκάλου κατάγεται από το Ναύπλιο και γνωρίζει πολύ καλά όλες τις υποθέσεις, προσπαθώντας και… μόνος του να βρει λύσεις!

Ο σεβασμός σε αρχαία έργα, η διατήρηση μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς, ο σεβασμός στον Πολιτισμό, είναι βασικές προτεραιότητες, αλλά από όσα ακούστηκαν στις κάμερες προκύπτουν πολλά ερωτήματα. Δεν θα σταθούμε στο θέμα συμπεριφοράς, όλοι κρινόμαστε από τον τρόπο που χειριζόμαστε καταστάσεις, ειδικά όταν υπάρχει πίεση και έχουμε εξουσία, και το αναφέρουμε αυτό χωρίς να γνωρίζω τις πρωταγωνίστριες. Απλά σημειώνουμε ξανά ότι οι δυο τους γνωρίζονται πολύ καλά στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους.

Δεν θα σταθούμε, επίσης, αναλυτικά στα έργα που πρέπει να γίνουν στην Αργολίδα, πολλά εκ των οποίων, με βάση τις προηγούμενες επισκέψεις της Λίνας Μενδώνη στα μέρη μας και όσα έχουν ειπωθεί σ’ αυτές, έχουν μείνει πίσω. Η Υπουργός πραγματοποίησε, λοιπόν, επίσκεψη εργασίας στο Άργος και στο Ναύπλιο, όπου τα τελευταία πέντε χρόνια υλοποιείται από το ΥΠΠΟ το μεγαλύτερο πρόγραμμα πολιτιστικών υποδομών, με έργα συνολικού προϋπολογισμού άνω των 23.000.000 ευρώ. Η ίδια τόνισε προς την έφορο ότι «έχετε πάρει εκατομμύρια», όταν η έφορος Αρχαιοτήτων Αργολίδας ανέφερε ότι χρειάζονται 45.000 ευρώ για να γίνει ο καλλωπισμός στο κτήριο, ώστε να μην υπάρχουν οι εικόνες που… έβγαλαν τη Λίνα Μενδώνη απ’ τα «ρούχα» της.

Τα χρήματα, είτε προέρχονται κατευθείαν από το Υπουργείο, είτε από προγράμματα, είτε από το Ταμείο Ανάκαμψης, είναι πολλά και κατανοούμε ότι έργα δεν μπορούν να γίνουν χωρίς έξοδα.

Βλέποντας, όμως, αυτές τις εικόνες στο Άργος, θα σταθούμε και σε ερωτήματα που έθεσε ο καθηγητής του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Δ.Π.Θ, Βασίλης Τσαουσίδης σε ανάρτησή του στο Facebook, βλέποντας την Υπουργό να «φωνάζει» στην υφισταμένη της, την οποία έχει στηρίξει πολύ στο παρελθόν: «Δεν είχαν ελέγξει οι υπηρεσίες της την ιεράρχηση των έργων; Δεν είχαν εγκρίνει τις μελέτες; Γιατί ξαφνιάστηκε; Γιατί δεν φώναξε τον αρμόδιο υπάλληλο του υπουργείου της, που ήταν κάπου εκεί δίπλα της, να του βάλει τις φωνές που δεν ασκεί σωστά τα ελεγκτικά καθήκοντά του και δεν απαίτησε να ανακαινιστούν τα κεντρικά κτήρια της πόλης; Γιατί υπέγραψε συμφωνίες χρηματοδότησης που άφηναν “εκτός” τα σημαντικά κτήρια της πόλης;».

Και συνεχίζουμε εμείς: «Εάν ισχύουν κάποια από τα παραπάνω, τηρούνται οι διαδικασίες που πρέπει; Υπάρχει διαφάνεια; Πού αρχίζουν και που τελειώνουν οι ευθύνες της εφορίας αρχαιοτήτων Αργολίδας και ποιες είναι ευθύνες του Υπουργείου;. Εάν δεχτούμε ότι οι υπάλληλοι δεν έχουν κάνει καλά τη δουλειά τους, ποιος τους ελέγχει, ποιος τους δίνει κατευθύνσεις, ποιος τους επιβλέπει;».

Και όπως αναφέραμε, υπάρχουν πολλά έργα στην Αργολίδα, που έχουν μείνει πίσω… Η Λίνα Μενδώνη έχει επισκεφτεί, άλλωστε, αρκετές φορές την Αργολίδα, νομίζουμε ότι γνωρίζει πολύ καλά την κατάσταση στον τομέα της, και έφτασε στο σημείο να επιπλήξει δημόσια την υφιστάμενη της, η οποία για να αμυνθεί, διαμαρτυρήθηκε, ουσιαστικά, για την έλλειψη κονδυλίων, λέγοντας… «έχετε πάρει εκατομμύρια»!!!

Ο έντονος διάλογος ανάμεσα στη Λίνα Μενδώνη και την Άλκηστη Παπαδημητρίου, όταν βρέθηκαν στο συγκεκριμένο – παρατημένο – κτήριο, στο οποίο έχει πέσει και μέρος απ’ τη σκεπή, είχε ως εξής, με βάση όσα δημοσίευσε το «argonafplia.gr»:

Μενδώνη: «Γιατί το έχετε αφήσει έτσι (σ.σ. το κτήριο);»

Παπαδημητρίου: «Γιατί δεν το έχουμε επισκευάσει»

Μενδώνη: «Και γιατί δεν το επισκευάζετε;»

Παπαδημητρίου: «Γιατί στοιχίζει 45.000 ευρώ»

Μενδώνη: «Και ποιος σας τα αρνήθηκε; Έχετε πάρει εκατομμύρια…»

Παπαδημητρίου: «Θα παρακαλούσα αυτές τις συστάσεις να μην μου τις κάνετε δημοσίως»

Σε αυτό το σημείο συνοδοί της Υπουργού, αντιλαμβανόμενοι προφανώς ότι η σκηνή ήταν εντελώς άκομψη, μπήκαν μπροστά στις κάμερες, αλλά η κα Μενδώνη, εμφανώς εκνευρισμένη, συνέχισε στον ίδιο τόνο.

«Σε παρακαλώ πάρα πολύ. Δεν είναι δυνατόν μέσα στην καρδιά της πόλης να είναι αυτό το θέαμα. Άλκηστη πρόσεχε! Σε παρακαλώ πάρα πολύ», τόνισε χαρακτηριστικά, με την αρχαιολόγο να απαντά: «Με μαλώνετε με τον χειρότερο δυνατό τρόπο που αναλογεί σ’ εμένα».

Δείτε την τραγική κατάσταση που είδε στο Άργος η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και την έκανε να εκνευριστεί. Το «argonafplia.gr» που έβγαλε στη δημοσιότητα το θέμα, ανέβασε ένα νέο βίντεο από τον περιβάλλονται χώρο, αλλά και από το κτήριο, το οποίο σχεδόν έχει καταρρεύσει:

ΥΓ. 1: Η Άλκηστης Παπαδημητρίου, επικεφαλής στην εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας, σύμφωνα με συνεργάτες της, είναι πολύ σχολαστική με τη δουλειά της, και προσπαθεί να μην υποκύπτει σε κανέναν, όσον αφορά την προστασία του έργου της. Ίσως και γι’ αυτόν τον λόγο να αντέδρασε με τον παραπάνω τρόπο, όταν η Λίνα Μενδώνη την… έβγαλε στη «σέντρα». Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν από περίπου τρία χρόνια, η Λίνα Μενδώνη είχε μεταβεί στην Ερμιονίδα (τότε στη συγκεκριμένη περιοχή είχαν μπει στο τραπέζι και άλλα έργα που ακόμα δεν έχουν ολοκληρωθεί), καθώς είχε… κολλήσει το έργο του Kilada Hills, λόγω αρχαιοτήτων που είχαν βρεθεί. Τότε στήριξε απόλυτα την επικεφαλής στην εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας στην κόντρα που είχε με την ιδιωτική εταιρεία. Έγινε σύσκεψη και αποφασίστηκε το πώς θα προχωρήσουν οι εργασίες για να είναι όλοι ικανοποιημένοι, με μέρος των μνημείων να αποτελούν μέρος του έργου του έργου, όπως συνέβη και σε σταθμούς του Μετρό στην Αθήνα.

ΥΓ. 2: Τότε, στις συγκεκριμένες επαφές, είχαμε γνωρίσει από κοντά τη Λίνα Μενδώνη, αυτό το αυστηρό ύφος είχε στις συναντήσεις, έχοντας πάντα στο πλευρό της συνεργάτες της, την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, στελέχη του κόμματος, υπηρεσιακοί υπάλληλοι, εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης. Μπορεί να άκουγε εισηγήσεις, αλλά όταν μιλούσε, ήταν σαν έπαιρνε αποφάσεις. Το να δείχνεις σεβασμό προς ένα ή μία Υπουργό δεν είναι κακό. Ο σεβασμός κερδίζεται, βέβαια… Αυτό που δεν μπορούσε να καταλάβουμε είναι οι εικόνες με σκυφτά κεφάλια και υποκλίσεις, που αποτελούν μέρος της ένδειξης σεβασμού στην Υπουργό… Μέρος της Δημοκρατίας είναι και ο σεβασμός της εξουσίας προς τους πολίτες. Μέρος της δουλειάς των πολιτικών είναι και όσα πράττουν για τους πολίτες, ακόμα και μία επίσκεψη στον χώρο της «μάχης», εάν θέλετε να χρησιμοποιήσουμε έναν πιο παραστατικό όρο. Σκεφτείτε λίγο τα όσα αναφέρουμε…

ΥΓ. 3: Τι ωραία τακτική είναι αυτή από ορισμένους; Δεν μπορούμε να καταλάβουμε τη νοοτροπία αυτών που δεν θέλουν να γράφουν οι κάμερες, προς ενημέρωση του κόσμου, ακόμα και όταν, όπως ακούστηκε, μιλάμε για κάτι «υπηρεσιακό». Ξέρετε πόσα δεν θα είχαν γίνει λάθος εάν υπήρχε κάλυψη τέτοιων υπηρεσιακών συζητήσεων. Δηλαδή, τους δημοσιογράφους τους θέλετε μόνο στα χειροκροτήματα; Φερέφωνα μας θέλουν κάποιοι, είτε είναι μέρος της εξουσίας, είτε κόσμος, έτσι τους εξυπηρετεί, έτσι συνήθισαν πολλοί απ’ τους δημοσιογράφους της πλάκας.

ΥΓ. 4: Το 2020 κάηκε ο αρχαιολογικός χώρος των Μυκηνών, η Υπουργός Πολιτισμού είχε επισκεφτεί τον χώρο, τόνισε ότι ολοκληρώθηκε έργο πυρόσβεσης, και είχε τονίσει τότε: «Άρπαξε λίγο το πούσι» και ότι «κάποιοι έκαναν κακό στη χώρα». Τώρα κα Μενδώνη… άρπαξαν φωτιά τα μπατζάκια σας και όπως σας αναφέραμε, έχετε πολλές μελέτες να υλοποιήσετε! Με την πίεση από τον Γιάννη Ανδριανό να είναι μεγάλη, λόγω και της πολιτικής κατάστασης που έχει διαμορφωθεί στη χώρα... 

Διαβάστε ακόμα:

Χρειάζονται… ανασκαφές για να βρεθούν οι υποσχέσεις έργων κ. Μενδώνη; (εικόνες)

Μενδώνη στην Ερμιονίδα: Η σύσκεψη στο δημαρχείο με το... βλέμμα στην υλοποίηση και άλλων έργων (εικόνες)

Ειδήσεις από Μενδώνη για έργα στην Ερμιόνη και αρμοδιότητες του Υπουργείου – Αποφάσεις για τον ΙΝ Παμμεγίστων Ταξιαρχών (βίντεο, εικόνες)

Η Μενδώνη στο «Kilada Hills»: Επένδυση στρατηγικής σημασίας, να τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα με στενή συνεργασία όλων και σεβασμό στην πολιτιστική κληρονομιά (εικόνες)

Ανδριανός για Μενδώνη: Αυτά τα έργα επισκεφτήκαμε, αυτές οι συμβάσεις υπογράφτηκαν (εικόνες)

Το σπουδαίο έργο Πυρόσβεσης, οι αιχμές για την κριτική το 2020 και οι συμβάσεις έργων - Όλα όσα έγιναν στις Μυκήνες (εικόνες)

Μενδώνη στην Αργολίδα: Παραδόθηκε το έργο πυρόσβεσης στις Μυκήνες – «Κάποιοι έκαναν κακό στη χώρα το 2020» (εικόνες)

Μενδώνη: Επισκέφτηκε και τον ιστορικό – μητροπολιτικό ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου

Μενδώνη στο Ναύπλιο: Πήγε στα γραφεία της ΝΔ, επισκέφτηκε και τον Ιερό Ναό της Ευαγγελίστριας (βίντεο, εικόνες)

Κωστούρος: Μεγάλη τιμή για όλους το ανακαινισμένο Μπούρτζι – Συνεργασία για αξιοποίηση ακινήτων του Δημοσίου (εικόνες)

Ο «Πολίτης Αργολίδας» καταπιάνεται ξανά, αυτή τη φορά με Podcast, για τις αυξήσεις στις εκκενώσεις βόθρων και περιγράφει με γλαφυρό τρόπο την κατάσταση σ’ ένα νοικοκυριό, αλλά και το τι συμβαίνει σε κάποιο κατάστημα εστίασης… Το σύνθημα είναι ένα… «Εκκενώστε γιατί χανόμαστε», εάν σκεφτεί κάποιος και την κατάσταση στην πολιτική ζωή, την ίδια ώρα που... σπάνε, πλέον, κάθε ρεκόρ οι παρεμβάσεις του Γιάννη Ανδριανού στη Βουλή, ενώ η Μαρίνα στο Ναύπλιο τρέχει με… χίλια, ίσως και με παραλείψεις, τη στιγμή που άλλα έργα έχουν «βαλτώσει»!

Έτσι, φτάσαμε στο σημείο η κυρία Μαρία να κόβει από εδώ, να κόβει από εκεί, να αφαιρεί πράγματα από το καλάθι του νοικοκυριού, για να μπορέσει να πληρώσει την εκκένωση του βόθρου. «Μήτσο, θα ανοίξω κι άλλες τρύπες στο ζωνάρι σου», φώναξε στον άνδρα της, για να μπορέσει να δικαιολογήσει τις αυξήσεις. Και τι να κάνει ο Μήτσος; Συναίνεσε, περιμένοντας τις καλύτερες ημέρες και με τον φόβο να μη βγουν τα λύματα στην επιφάνεια! Εκκενώστε γιατί χανόμαστε…

Και όλα αυτά, ενώ, εν έτη 2025 δεν θα έπρεπε να μιλάμε για βόθρους, καθώς όφειλε ο πολίτης μέσω της πολιτείας να έχει λύσει το θέμα της μεταφοράς των λυμάτων με τη λειτουργία αποχέτευσης.

Απολαύστε τα υπόλοιπα στο podcast που ακολουθεί: