Με λαμπρότητα έγινε στην Καλαμάτα τα βραβεία στη μνήμη του Παναγιώτη Φωτέα, που διοργανώθηκε από την Περιφέρεια Πελοποννήσου – σε συνεργασία με τον Δήμο Καλαμάτας, το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου, με τον Αλέξη Παπαχελά να τιμάται… Δόθηκαν υποτροφίες.

Ο γνωστός δημοσιογράφος πήρε το βραβείο Δοκιμίου Ελευθέρου Στοχασμού στη μνήμη του Παναγιώτη Φωτέα, για το 2021, απονεμήθηκε για το βιβλίο του «Ένα σκοτεινό δωμάτιο 1967 – 1974»…

Η απονομή έγινε από τον περιφερειάρχη Πελοποννήσου Παναγιώτη Νίκα και τον υφυπουργό Παιδείας Άγγελο Συρίγο, σε εκδήλωση που έλαβε χώρα στη συνεδριακή αίθουσα «Επτάνησα» του ξενοδοχείου «Filoxenia», στην Καλαμάτα, το απόγευμα της Παρασκευής (07/10).

Ακολούθησε η παρουσίαση του πιο πάνω βιβλίου, από τον ίδιο τον συγγραφέα και τον υφυπουργό Παιδείας.

Της βράβευσης προηγήθηκε η απονομή σε έξι αριστούχους φοιτητές των υποτροφιών, τις οποίες είχε θεσπίσει o αείμνηστος καπετάν Βασίλης Κωνσταντακόπουλος στη μνήμη του Παναγιώτη Φωτέα.

Οι υποτροφίες δόθηκαν στους Γεωργία Καλογεροπούλου (από τον Αχιλλέα Κωνσταντακόπουλο), Παγώνα Πετρούλια (από τον μητροπολίτη Μεσσηνίας Χρυσόστομο), Πολυζώη Σταθόπουλο (από τον δήμαρχο Καλαμάτας Θανάση Βασιλόπουλο), Ιωάννα Κουτσαντώνη (από τον Αλέξη Παπαχελά), Νίκο Σταθόπουλο (από την ακαδημαϊκό Χρύσα Μαλτέζου) και Μαρία Αλεξοπούλου (από τον αντιπεριφερειάρχη Μεσσηνίας Βασίλη Καπέλιο).

Η εκδήλωση – παρουσία της οικογένειας του Παναγιώτη Φωτέα και του επιχειρηματία Αχιλλέα Κωνσταντακόπουλου – διοργανώθηκε, όπως αναφέρθηκε, από την Περιφέρεια Πελοποννήσου – σε συνεργασία με τον Δήμο Καλαμάτας και το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου.

Παρέστησαν επίσης μεταξύ άλλων οι βουλευτές Γιάννης Λαμπρόπουλος, Περικλής Μαντάς και Μίλτος Χρυσομάλλης, οι αντιπεριφερειάρχες Πρωτογενούς Παραγωγής Στάθης Αναστασόπουλος, Τουρισμού και Πολιτισμού Άννα Καλογεροπούλου και Περιβάλλοντος Ανδρέας Τσουκαλάς, ο δήμαρχος Μεσσήνης Γιώργος Αθανασόπουλος, ο πρώην δήμαρχος Καλαμάτας Γιώργος Κουτσούλης, ο πρόεδρος της Αναπτυξιακής Μεσσηνίας Τάσος Σαρδέλης, εκπρόσωποι φορέων, συλλόγων κ.α.

Ακόμα μία σπουδαία εκδήλωση έγινε στην Αργολίδα για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή, αυτή τη φορά στο Ναύπλιο και στο Ίδρυμα «Βασίλης Παπανττωνίου». Με «Τα Ματωμένα Χώματα» της Διδούς Σωτηρίου να παρουσιάζονται σε μονοπρόσωπη διήγηση… 

Με ομιλητή τον Γιώργο Πατρινιό. Το «παρών» έδωσε και ο δικηγόρος, πολιτευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Γιώργος Γαβρήλος.  

Οι εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή μας έχουν προσφέρει ευκαιρίες να γνωρίσουμε νέες πλευρές του ανείπωτου δράματος που έζησαν ο Έλληνες της Μικράς Ασίας με την «επιμέλεια» των ορδών του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.

Ερεθίσματα επίσης να θυμηθούμε ή να διαβάσουμε και πάλι τη λογοτεχνική προσέγγιση του δράματος μέσα από διηγήσεις οι οποίες για το ύφος, τις εικόνες και τη δύναμη της γλώσσας που χρησιμοποιούν παραμένουν ακόμη και σήμερα αξεπέραστες… ιστορικές!

Σε μια τέτοια βραδιά μας προσκάλεσε το «Ίδρυμα Βασ. Παπαντωνίου» (πρώην Π.Λ.Ι.) για την εξιστόρηση των γεγονότων μέσα από τις σελίδες του βιβλίου «Τα ματωμένα Χώματα» της Διδούς Σωτηρίου.

Δανειζόμενος μια φράση της παρουσίασης του βιβλίου από τον κ. Γιώργο Πατρινιό, για τη μονοπρόσωπη διήγηση της Δ.Σωτηρίου, θέλησα να υπογραμμίσω τη σημασία της, λογοτεχνικής μεταξύ άλλων, εμπειρίας του παρουσιαστή για το πολυάριθμο κοινό που τελικά γέμισε τον όμορφο αύλειο χώρο του κτιρίου του Ιδρύματος.

Μια βιογραφική αναδρομή κρίθηκε απαραίτητη τόσο για καταγωγή της Δ.Σωτηρίου και την άμεση σχέση της με τα «Ματωμένα χώματα» (1962), όσο και για την ιδεολογική της συγγένεια με την αριστερά και ιδιαίτερα το κομμουνιστικό κόμμα. Σημασία έχει πως η Διδώ Σωτηρίου γεννήθηκε (1909) στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας και μεγάλωσε στη Σμύρνη έως το 1922. Επομένως είχε αφομοιώσει όλα εκείνα τα βιώματα της μικρασιατικής κουλτούρας που έκαναν το κομμάτι αυτό του Ελληνισμού να είναι ιδιαίτερο.

Παρότι έγραψε σε σχετικά μεγάλη ηλικία (πενήντα χρονών) τα βιβλία της ξεχειλίζουν από τις ομορφιές και τους πόνους, από τα τραγούδια και τις οιμωγές των Μικρασιατών. Το πρώτο της βιβλίο «Οι νεκροί περιμένουν» (1959) αναφέρεται στους βαλκανικούς πολέμους και τελειώνει με τον ξεριζωμό των Μικρασιατών. Είναι το τυχερό βιβλίο της συγγραφέως και των αναγνωστών γιατί, όπως μας θύμισε ο Γ. Πατρινιός, το βιβλίο διαβάστηκε και από έναν πρόσφυγα εγκατεστημένο στην Κοκκινιά τον Μανώλη Αξιώτη.

Η συγκίνηση που ένοιωσε τον οδήγησε να αναζητήσει τη Διδώ Σωτηρίου και να της παραδώσει το προσωπικό του ημερολόγιο με τις εμπειρίες 60 χρόνων! Ήταν το ερέθισμα για ένα ιστορικό διήγημα που θα ξεπερνούσε τις 400.000 αντίτυπα στην ελληνική γλώσσα και τις δεκάδες μεταφράσεις σε ξένες γλώσσες.

Σε μια τόσο όμορφη αυλή που περικλείει την ειρηνική παρουσία της ελιάς και έχει στη σκέπη της ένα κομμάτι βαθυγάλανου ουρανού, ακούστηκαν και πάλι λόγια για την ειρηνική συγκατοίκηση των διαφορετικών εθνοτήτων, την καθημερινή ζωή και τη δουλειά και μετά πάλι ο χώρος και η ψυχή μας αγρίευε από τη καταναγκαστική εργασία στα Αμελέ Ταμπουρού, τη σφαγή και το χαμό χιλιάδων ανθρώπων.

Το βράδυ το μονοφώνι κορυφώνεται. Η σφαγή δε σταματά. Μόνο όταν τα πλοία ρίχνουνε προβολές γίνεται μια πρόσκαιρη ησυχία. Μερικοί που καταφέρανε να φτάσουνε ζωντανοί ίσαμε τη μαούνα, μας ιστορούνε το τι γίνεται όξω, στις γειτονιές. Οι τσέτες του Μπεχλιβάν και οι στρατιώτες του Νουρεντίν τρώνε ανθρώπινο κρέας. Σπάζουνε, πλιατσικολογούνε σπίτια και μαγαζιά. Όπου βρούνε ζωντανούς, τους τραβούνε όξω και τους βασανίζουνε. Σταυρώνουνε παπάδες στις εκκλησίες, ξαπλώνουνε μισοπεθαμένα κορίτσια κι αγόρια πάνω στις Άγιες Τράπεζες και τ’ ατιμάζουνε. Απ’ τον Αι-Κωνσταντίνο και το Ταραγάτς ίσαμε το Μπαλτσόβα το τούρκικο μαχαίρι θερίζει.

Ο πάτερ Σέργιος ήταν από τους τελευταίους που σκαλώσανε στη μαούνα μας. Δίχως καλυμμαύχι και ράσο, θεόγυμνος, με μια κουρελιασμένη ματωμένη φανέλα κι ένα μακρύ σώβρακο, με ξέμπλεκα τα λιγοστά μαλλιά του κι ανάκατα τα γένια του, με δυο γουρλωμένα μάτια που τα ’καιγε πυρετός, έμοιαζε μ’ άγνωστο στη φύση πλάσμα. Από τα λόγια και τα φερσίματά του καταλάβαμε πως ολόκληρη η φαμελιά του πνίγηκε καθώς πάσχιζε να σκαλώσει σ’ ένα αμερικάνικο πολεμικό. Το μυαλό του γέροντα δεν άντεξε· σάλεψε! Εκειδά που καθότανε ήσυχα και καλά, αμίλητος και σοβαρός, εκειδά πηδούσε ολόρθος και χειρονομούσε και φώναζε δυνατά με στόμφο:

—Πέντε τα παιδιά μου! Κι η γυναίκα μου έξι! Κι η κουνιάδα μου επτά! Επτά οι αστέρες της αποκαλύψεως! Επτά διαόλοι να σας κοπανάνε στην κόλαση, δολοφόνοι! Δολοφόνοι! Δολοφόνοιοιοι.

Λιτή και περιεκτική, όπως όλες οι παρουσιάσεις του κ. Γιώργου Πατρινιού, θύμισε μια από τις σημαντικότερες λογοτεχνικές μαρτυρίες για την εποχή και τα γεγονότα με παγκόσμια πλέον ακτινοβολία. Σε λίγες μέρες, 23 Σεπτεμβρίου 2004, θα είναι η επέτειος του μεγάλου ταξιδιού της Διδώς Σωτηρίου. Το έργο της όμως μνημονεύεται ακόμη όχι απλά ως διήγηση αλλά ως βάση για την ιστορική, γλωσσική, λογοτεχνική… έρευνα και μαθητεία! Δίνει ακόμη και σήμερα τη δυνατότητα να σκεφτούμε πως λειτουργούμε και πως σκεφτόμαστε εμείς απέναντι στα γεγονότα. Ο διάλογος που ακολούθησε με οικογενειακές μαρτυρίες ήταν διαφωτιστικός ιδιαίτερα με την παρέμβαση του κ. Ξυλά (αν δεν κάνω λάθος) σχετικά με τη διαχρονική «αδιαφορία» που έχει επιδειχθεί στο να προωθήσει η Ελληνική Πολιτεία διεθνώς την αναγνώριση της γενοκτονίας του Μικρασιατικού/Ποντιακού Ελληνισμού.

Ήταν μια συγκινητική και όμορφη βραδιά που έχει ακόμη μεγαλύτερη αξία για όσα βιώνουμε σήμερα. Είχε άραγε δίκιο η Διδώ Σωτηρίου ότι για όλα φταίει ο ιμπεριαλισμός και τίποτα δεν έχουμε να χωρίσουμε με τον τουρκικό λαό; Θυμήθηκα ένα πρόσφατο αφιέρωμα στο βιβλίο από την Σταυρούλα Παπασπύρου στην σελίδα του Lifo που τελείωνε με ένα κείμενο Τούρκου Βιομηχάνου:

«Το βιβλίο σας το διάβασα μέσα σε δυο νύχτες, με χίλιες αναμνήσεις, χύνοντας δάκρυα και για τις δυο πλευρές. Σας συγχαίρω. Θα 'ρθω να σας βρω θέλοντας να σας αποδείξω πώς ζούνε ακόμα οι παλιοί Τούρκοι με τη γενναιοδωρία τους, τον αλτρουισμό και τη λεβεντιά τους» της έγραφε ο Τούρκος βιομήχανος και πρόεδρος τότε του Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Πόλης, Ερτογρούλ Σοϊσάλ.

(Γ. Κόνδης)

Ο Δήμος Ναυπλιέων, ο ΔΟΠΠΑΤ και το Ίδρυμα «Βασίλης Παπαντωνίου» (ΙΒΠ) συνεχίζουν τις εκδηλώσεις για την επέτειο Μνήμης 100 Χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή και στο πλαίσιο αυτό οργανώνουν προβολή της ταινίας «Η Ρόζα της Σμύρνης» (2016)…

Ειδικότερα, η προβολή θα γίνει στην αυλή του Μουσείου του Ιδρύματος Βασίλη Παπαντωνίου, την Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου 2022 στις 8.00 μ.μ. Την ίδια ώρα είναι σε εξέλιξη η σημαντική έκθεση με θέμα «Ενδυματολογικοί κώδικες – Τα ενδύματα των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής από τη συλλογή του Ιδρύματος Βασίλη Παπαντωνίου».

Σκηνοθέτης της ταινίας είναι ο Γιώργος Κορδέλλας και σεναριογράφος η Χριστίνα Λαζαρίδη.

Η ταινία είναι βασισμένη στο μυθιστόρημα «Ισμαήλ και Ρόζα» του Γιάννη Γιαννέλλη-Θεοδοσιάδη. Έχει τιμηθεί με το Βραβείο Ενδυματολογίας (2017) από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου για τα κοστούμια της Γιούλας Ζωιοπούλου.

Στην Αθήνα του 1987 ο Δημήτρης ετοιμάζει μια έκθεση πάνω στην καθημερινή ζωή των Ελλήνων της Σμύρνης και, ψάχνοντας, ανακαλύπτει σε ένα τούρκικο παλιατζίδικο ένα ματωμένο νυφικό. Αναζητώντας την ιστορία του, καταλήγει στη Ρόζα, μια γηραιά κυρία που ζει με την εγγονή της και δεν θέλει να μοιραστεί με κανέναν το παρελθόν της.

Πρωταγωνιστούν:

Λήδα Πρωτοψάλτη (Ρόζα)
Τάσος Νούσιας (Δημήτρης)
Ευγενία Δημητροπούλου (Μαριάννα)
Γιλμάζ Γκρουντά (σμαήλ)
Γιούλικα Σκαφιδά (Ρίτα)
Τζεμ Ακσακάλ (Ομέρ)
Πέτρος Λαγούτης (Γιώργος)
Χάρης Εμμανουήλ (υπεύθυνος του μουσείου)
Κώστας Καζανάς (Κότογλου)

Μουσική:

Δημήτρης Παπαδημητρίου

Τραγούδι:

Χάρις Αλεξίου
Μανώλης Μητσιάς
Αρετή Κετιμέ

Φωτογραφία:

Κωστής Γκίκας

Μοντάζ:

Γιάννης Τσιτσόπουλος

Σκηνογραφία:

Σπύρος Λάσκαρης

Ενδυματολόγος:

Γιούλα Ζωιοπούλου

Εταιρεία παραγωγής:

Αργοναύτες Α.Ε.

Διανομή:

Feelgood Entertainment

Διάρκεια: 97 λεπτά

Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή ο Δήμος Ναυπλιέων και ο ΔΟΠΠΑΤ συνδιοργανώνουν με το Ίδρυμα «Βασίλης Παπαντωνίου» στο Ναύπλιο μια σημαντική έκθεση με θέμα «Ενδυματολογικοί κώδικες – Τα ενδύματα των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής από τη συλλογή του Ιδρύματος Βασίλη Παπαντωνίου». Το Σάββατο (03/09) ανοίγει τις πύλες της...  

Την Παρασκευή (02/09) στον κήπο του Ιδρύματος το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Γιώργος Πατρινιός και ο Δήμαρχος Ναυπλιέων Δημήτρης Κωστούρος παραχώρησαν συνέντευξη τύπου ενώ στη συνέχεια πραγματοποιήθηκαν από τον Δήμαρχο τα εγκαίνια της έκθεσης στο κτίριο του Ιδρύματος στην οδό Σοφρόνη 13.

Όπως αναφέρθηκε, η έκθεση θα ανοίξει τις πύλες της για το κοινό το Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 2 Οκτωβρίου 2022. Πρόκειται για ακόμα μία σπουδαία ενέργεια στην Αργολίδα, ώστε να τιμηθεί η επέτειος των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, ώστε να μη ξεχνάμε την ιστορία…

Δείτε τι ειπώθηκε στη Συνέντευξη Τύπου:

Το Ναύπλιο μας ξαφνιάζει με μια σειρά από ξεχωριστές εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν στις 2, 3 και 4 Αυγούστου με θέμα τους τον… Καραγκιόζη! Μόνο που είναι ένας Καραγκιόζης, ο οποίος διαφέρει από τα συνηθισμένα, καθώς κινείται μέσα από μονοπάτια που ξεφεύγουν από το συνηθισμένο.

Μέσα από μια έκθεση φιγούρων και σκηνικών που αντί να εκτίθενται σε μια «κανονική» αίθουσα ζωντανεύουν σε μπερντέδες στημένους σε ένα βαγόνι του ΟΣΕ στην πλατεία.

Στο πλαίσιο αυτό ο Δήμαρχος Ναυπλιέων Δημήτρης Κωστούρος παραχώρησε τη Δεύτερα (01/08) συνέντευξη τύπου με τη συμμετοχή του καθηγητή Γιάγκου Ανδρεάδη και την παρουσία της εκπροσώπου του Ιδρύματος «Βασίλης Παπαντωνίου» αντιπροέδρου Γεωργίας Σαμαρά και της προέδρου του ΔΟΠΠΑΤ Μαρίας Ράλλη για την εκδήλωση με τίτλο: «Θεατρικές παραστάσεις Καραγκιόζη» και την έκθεση που θα τη συνοδεύσει με θέμα: «1922-2022 ο Καραγκιόζης ταξιδεύει με το τραίνο».

Οι εκδηλώσεις που διοργανώνονται από τον Δήμο Ναυπλιέων και τον ΔΟΠΠΑΤ σε συνεργασία με το ίδρυμα «Βασίλης Παπαντωνίου» θα πραγματοποιηθούν από τις 2 μέχρι και τις 4 Αυγούστου στο πάρκο του ΟΣΕ στο Ναύπλιο.

Δείτε σε βίντεο τη συνέντευξη τύπου Δημάρχου Ναυπλιέων και καθηγητή Γιάγκου Ανδρεάδη: